سه نفر از مسلمانان از حضور در جنگ «تبوك» سرباز زدند و هنگامى كه سپاه اسلام به مدينه بازگشت آن سه نفر نادم و پشيمان به خدمت پيامبر(ص) رسيدند، تا عذر خواهى كنند. امّا پيامبر(ص) از آنها اعراض كرد، و سخنى با آنها نگفت. به مسلمانان نيز دستور داد كه با آنان سخن نگويند. آری این کار پيامبر(ص) نوعى تعزير شمرده مى شود، و جزء مراتب نهى از منكر محسوب نمى گردد.

در آیات و روایات تاکید فراوان بر «عفو» شده و در مقابل، آیات و روایاتی در مورد انتقام و قصاص سخن گفته اند. برای جمع این دو دسته آیات و روایات باید گفت: 1. قصاص یک قانون برای صاحب حق می باشد که مانع جنایات افراد خلافکار می شود؛ ولی عفو یک صفت اخلاقی است که بالاتر از قانون می باشد. 2. قصاص برای افراد خلافکاری که قابل هدایت و اصلاح نمی باشند وضع شده؛ ولی عفو برای افراد نادم و پشيمان می باشد. 3. عفو یک اصل است و قصاص یک استثناء برای افراد غیر قابل اصلاح می باشد.

اسلام با تشریع دو قانون قصاص و عفو، دو هدف عالى را در نظر گرفته، از یک طرف به اولیاى مقتول قدرت بر انتقام داده و از این طریق از تکرار حوادث خونى شدیداً جلوگیرى نموده است، از طرف دیگر اولیاى مقتول را مجبور به قصاص ننموده و آنان مى توانند با میل و رغبت از در عفو وارد شوند، خصوصا اگر جانى را نادم و پشیمان ببینند؛ لذا این دو قانون مکمل یکدیگرند و منافاتی با هم ندارند.

با تمدید ده روزه میقات حضرت موسی(ع)، شایعه مرگ او توسط منافقین در میان بنی اسرائیل پخش شد و سامری با ساختن بتی به شکل گوساله، بنی اسرائیل را که سابقه ابراز علاقه به بت پرستی را داشتند، به گرد آن جمع کرد. ولى با مراجعت موسى(ع) و روشن شدن مسائل، بنى اسرائیل به اشتباه خود پى بردند، از کار خود نادم و پشیمان گشتند و از خدا تقاضاى عفو و بخشش کردند.