سخن مرحوم صاحب جواهر در باب «جمرات»

مرحوم صاحب جواهر در باب مصداق «جمرات» چه نظری دارند؟

مرحوم صاحب جواهر در باب مصداق «جمره» می فرماید: منظور از جمره، آن بناى مخصوص است، و از اين جهت «جمره» ناميده شده كه با سنگهاى كوچك، كه نامش «جمار» است رمى مى شود، يا از «جمره» به معناى اجتماع قبيله گرفته شده، چون محلّ اجتماع سنگهاست. بعضى گفته اند: «جمره» به معناى محلّ اجتماع سنگريزه است، نه محلّى كه سنگريزه ها جريان پيدا مى كند. آنچه امروز به عنوان «جمره» معروف است، همان بنا است، به علاوه يقين به اداى تكليف بدون آن حاصل نمى شود، امّا اگر اين بنا از بين برود ظاهر اين است كه اصابت سنگ به محلّ آن كافى است.

علامت و نشانه بودن ستونهای جمره

کدام یک از فقهای عظام، ستونهای جمرات را تنها علامت و نشانه می دانند؟

برخی از فقها تصريح كرده اند ستونهايى كه در جمرات است، تنها به عنوان «علامت» و «شاخص» براى محلّ رمى انتخاب شده است و حتى بعضى از آنها تصريح كرده اند زدن سنگ به این ستونها كافى نيست و بايد سنگ را به محلّ اجتماع سنگريزه ها زد از جمله این فقها: 1. مرحوم «علاّمه بحر العلوم» در رساله اى كه در باب حج و عمره نگاشته است. 2. ابن عابدين از علماى اهل سنت. 3. محب الدين طبری. 4. ابن جُبَير اندلسى 5. محمد بن شربينى 6. بهوتى از علماى اهل سنت در «كشّاف القناع».

منظور از «مقام ابراهیم(ع)»

منظور از «مقام ابراهیم(علیه السلام)» چیست؟

منظور از مقام ابراهیم در آیه 125 سوره «بقره» که دستور داده شده در آنجا محلی برای نمازتان انتخاب کنید، همان مقام معروف ابراهیم(ع) است که در نزدیکى خانه کعبه قرار گرفته  و حجاج بعد از انجام طواف به نزدیک آن مى روند و نماز طواف به جا مى آورند.

«جمرات» داراى حقيقت شرعيّه يا متشرّعه

آیا اصطلاح «جمرات» دارای حقیقت شرعیه است یا متشرعه؟

«جمرات» جزءِ الفاظى نيست كه داراى حقيقت شرعيّه يا متشرّعه باشد. از این رو برای فهم معناى آن باید به كتب لغت مراجعه كرد و اطلاق آن بر محل هاى سه گانه از قبيل اطلاق كلّى بر فرد است و كم كم اين واژه براى آن اماكن «علم» شده است.

پنج نظریه در مورد مصداق «جمرات»

علما و فقها در مورد مصداق «جمرات» چند نظریه ارائه نموده اند؟

تعبيرات علماى اسلام در اين مسأله را مى توان به چند گروه تقسيم كرد: 1. كسانى كه با صراحت مى گويند «جمرات» همان قطعه زمين است و سنگ را بايد بر آن پرتاب كرد. 2. گروهی دیگر می گویند؛ ستونها فقط علامت بوده و سنگ زدن به آنها كافى نيست، بلکه بايد سنگ را بر محلّ اجتماع سنگريزه ها انداخت، آنها حتّى مقدار وسعت زمين را نيز با ذراع معين كرده اند. 3. عده ای نیز گفته اند: جمرات «مجتمع الحصى» (محلّ اجتماع سنگريزه ها) است. 4. برخی با صراحت نگفته اند بلکه تعبيراتى دارند كه به دلالت التزامى اشاره روشنى به همان محلّ اجتماع سنگريزه ها دارد.

تعبیر برخی از فقها از «جمره» به «ارض»

کدام یک از فقهای عظام از «جمره» به «ارض» و زمینی که سنگریزه بر روی آن جمع شده تعبیر کرده اند؟

برخی از فقها از «جمره» تعبير به «ارض» و زمين كرده و گفته اند، پرتاب سنگ بر آن قطعه از زمين كافى است بى آنكه كوچكترين سخنى از ستون به ميان آورند. مانند: 1. مرحوم ابو الصلاح حلبى در «الكافى» 2. مرحوم سيد ابوالمكارم ابن زهره در كتاب «غُنية» 3. مرحوم علاّمه حلّى، در كتاب «منتهى» 4. مرحوم علاّمه حلّى در كتاب «تذكرة» 5. مرحوم شيخ طوسى در كتاب پرارزش «المبسوط» 6. شهاب الدين احمد بن ادريس، يكى از فقهاى اهل سنّت، در کتاب «الذخیره».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق (عليه السلام) :

وَدَّ مَنْ فِي الْقُبُورِ لَوْ أَنَّ لَهُ حَجَّةً وَاحِدَةً بِالدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا

مردگان در گورهايشان آرزو مى کنند: کاش دنيا و آنچه در دنيا هست را داده و به جاى آن پاداش يک حج به آنها داده مى شد.

وسائل الشيعة: 11/110