آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تعبيرات علماى اسلام در اين مسأله را مى توان به چند گروه تقسيم كرد: 1. كسانى كه با صراحت مى گويند «جمرات» همان قطعه زمين است و سنگ را بايد بر آن پرتاب كرد. 2. گروهی دیگر می گویند؛ ستونها فقط علامت بوده و سنگ زدن به آنها كافى نيست، بلکه بايد سنگ را بر محلّ اجتماع سنگريزه ها انداخت، آنها حتّى مقدار وسعت زمين را نيز با ذراع معين كرده اند. 3. عده ای نیز گفته اند: جمرات «مجتمع الحصى» (محلّ اجتماع سنگريزه ها) است. 4. برخی با صراحت نگفته اند بلکه تعبيراتى دارند كه به دلالت التزامى اشاره روشنى به همان محلّ اجتماع سنگريزه ها دارد.

همه علماى اسلام اجماع دارند كه «رمى جمرات» يكى از واجبات حج است. ولى سخن در موضوع جمرات است؛ يعنى محلى كه سنگ بر آن انداخته مى شود.(1) توضيح اين كه، تعبيرات علماى اسلام در اين مسأله مختلف است و مى توان آنان را به چند گروه تقسيم كرد:
گروه اول: كسانى كه با صراحت مى گويند «جمرات» همان قطعه زمين است و سنگ را بايد بر آن پرتاب كرد.
گروه دوم: از اين هم فراتر رفته و تصريح كرده اند ستونها فقط علامت مى باشند و سنگ زدن به آنها كافى نيست و بايد سنگ را بر محلّ اجتماع سنگريزه ها انداخت، آنها حتّى مقدار وسعت آن زمين را نيز با ذراع معين كرده اند.
گروه سوم: كسانى كه گفته اند «جمرات»، «مجتمع الحصى» (محلّ اجتماع سنگريزه ها) است.
گروه چهارم: كسانى كه سخنى با صراحت نگفته اند ولى تعبيراتى دارند كه به دلالت التزامى اشاره روشنى به همان محلّ اجتماع سنگريزه ها دارد؛ مثلا گفته اند: حاجى مى تواند روى يك طرف جمرات بايستد و طرف ديگر را سنگ بزند. حال اگر جمره همان زمين باشد، ايستادن روى يك طرف و زدن طرف ديگر كاملاً ممكن است ولى اگر مراد ستون باشد، هيچ عاقلى بالاى ستون نمى رود تا در يك طرف ستون بايستد و طرف ديگر را سنگ بزند. بعضى نيز تعبير به «فى الجمرة» (انداختن سنگ در درون جمره) يا «على الجمرة» (انداختن روى جمره) و امثال آن دارند كه اشاره خوبى به همان قطعه زمين است.
گروه پنجم: افراد معدودى كه قائل به تخيير شده و گفته اند هم مى توان سنگ به اطراف ستونها انداخت و هم مى توان به خود ستونها زد.(2)