قرینه هایی مبنی بر وجوب رمی ستون در رمی جمرات

آیا قرائنی در دست هست که بتوان با تمسک به آنها وجوب رمی ستون را استباط نمود؟

در بعضى از روايات از «جمره عقبى» تعبير به «عظمى» شده، لذا ممکن است اين تعبير به خاطر بزرگ بودن ستون موجود در آن محل باشد. از این رو تعبیر به «عظمی» قرینه ای است مبنی بر رمی ستون. لکن در پاسخ می توان گفت: جمره خواه به معنى ستون باشد يا محلّ اجتماع سنگريزه ها، بزرگ و كوچك دارد زيرا هرگاه قطعه زمينى كه سنگ بر آن مى ريزند بزرگتر باشد واژه «عظمى» در آن بكار مى رود و اگر كوچكتر باشد از واژه «صغرى» استفاده مى شود. بنابراين تعبير به «عظمى» در بعضى از روايت تأثيرى در سرنوشت مسأله مورد بحث ندارد.

پنج نظریه در مورد مصداق «جمرات»

علما و فقها در مورد مصداق «جمرات» چند نظریه ارائه نموده اند؟

تعبيرات علماى اسلام در اين مسأله را مى توان به چند گروه تقسيم كرد: 1. كسانى كه با صراحت مى گويند «جمرات» همان قطعه زمين است و سنگ را بايد بر آن پرتاب كرد. 2. گروهی دیگر می گویند؛ ستونها فقط علامت بوده و سنگ زدن به آنها كافى نيست، بلکه بايد سنگ را بر محلّ اجتماع سنگريزه ها انداخت، آنها حتّى مقدار وسعت زمين را نيز با ذراع معين كرده اند. 3. عده ای نیز گفته اند: جمرات «مجتمع الحصى» (محلّ اجتماع سنگريزه ها) است. 4. برخی با صراحت نگفته اند بلکه تعبيراتى دارند كه به دلالت التزامى اشاره روشنى به همان محلّ اجتماع سنگريزه ها دارد.

سیره صحابه در سجده بر زمین

سیره صحابه و تابعین در سجده کردن چه بوده است؟

بررسی سیره صحابه و تابعین، نشان مى دهد که آنها بر زمین سجده مى کردند. جابر بن عبدالله انصارى مى گوید: «از شدت گرما در نماز ظهر سنگریزه ها را از این دست به آن دست مى کردم تا خنک شود و بتوانم بر آن سجده کنم». یعنی اصحاب مقیّد بودند بر زمین سجده کنند و اگر سجده بر زمین لازم نبود این کار پر زحمت جابر لزومى نداشت. یا مسروق بن اجدع از یاران ابن مسعود، اجازه نمى داد کسی بر غیر زمین سجده کند، حتّى هنگامى که به کشتى سوار مى شد، چیزى با خود به کشتى مى برد و بر آن سجده مى کرد.

سنّت پیامبر(ص) در سجود

پیامبر(صلى الله علیه وآله) واصحاب او بر چه چیزهائى سجده مى کردند؟

پیامبر(ص) و اصحاب ایشان مدّتى طولانى بر زمین سجده مى کردند و سختى زمین ریگزار و غبار خاک و رطوبت گِل را سال ها تحمّل مى کردند و نهایت کارى که براى آزرده نشدن پیشانى مى کردند، آن بود که با دست هایشان سنگریزه ها را کمى خنک مى کردند، آنگاه پیشانى بر آن مى نهادند. تا آن که یکى از مسلمانان از شدت گرما بر پیامبر(ص) شکایت کرد، حضرت جوابش نداد، چون نمى تواست از پیش خود فرمان الهى را تغییر دهد، تا آنکه رخصت آمد که مى توانند بر بوریا یا حصیر سجده کنند، یعنى تا حدّ محدودى به مسلمانان توسعه و رخصت می دهد.

سجده بر زمین در سنت پیامبر(ص)

سنّت پیامبر(صلى الله علیه وآله) در سجده بر زمین چیست؟

بر اساس روایات، پیامبر(ص) فرمود: «زمین براى من سجده گاه و پاک کننده قرار داده شده است». در واقع هر بخشى از زمین سجده گاه و پاک کننده است، مى توان بر آن سجده و تیمم کرد. هم چنین جابر بن عبدالله انصارى گوید: «همراه پیامبر(ص) نماز ظهر مى خواندم، از شدت گرما مشتى از سنگریزه ها را برداشته در کف دستم نگه داشته، سپس به کف دست دیگرم مى ریختم تا سرد شود، سپس پیشانى را برای سجود بر آنها مى گذاشتم». در واقع خنک کردن سنگریزه ها توسط اصحاب، نشانه تاکید پیامبر(ص) مبنی بر گذاشتن پیشانى بر زمین است.

معنای لغوی «جمره»

«جمره» در لغت به چه معناست؟

لغت شناسان مشهور، چهار ریشه لغوی براى «جمره» ذکر کرده اند: 1. جمره در اصل به معناى «هرگونه اجتماع»، يا «اجتماع قبيله» است و چون جمرات محلّ اجتماع سنگهاست، آن را جمره ناميده اند. 2. جمره به معناى «سنگريزه» است و چون جمرات پر از سنگريزه است، به آن جمرات گفته اند. 3. جمره از «جِمار» به معناى «به سرعت دور شدن» است؛ زيرا هنگامى كه حضرت آدم(ع) ابليس را در اين محل يافت، او را به وسيله سنگ «رمى» كرد و شيطان به سرعت از آنجا دور شد. 4. جمره به معناى «قطعه سوزانى از آتش» است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

مَن آثَرَ على نفسِهِ بالَغَ في المُروّةِ

هر که ايثار کند، در مردانگى و رادمنشى چيزى فرو نگذاشته است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 26