«علم» سرچشمه «تزکیه» است. خداوند در سوره «بقره» علم را بر تزکیه مقدم داشته ولى در دو آيه ديگر از قرآن مجيد، در سوره های آل عمران و جمعه، به هنگام شرح برنامه پيغمبر گرامى اسلام(ص) موضوع «تزكيه» بر «علم» مقدّم شده است و این نشانگر تأثير متقابل آن ها در يكديگر است.

در چهار آیه از قرآن، یعنی  آیات 2 سوره جمعه؛ 164 سوره آل عمران و 129 و 151 سوره بقره، این دو کلمه ذکر شده است که در سه مورد آن «تزكيه» بر «تعليم» پيشى گرفته است، چرا که يكى از اهداف اصلى بعثت پيامبر اسلام(ص) تزكيه نفوس و تربيت انسانها و پرورش اخلاق حسنه بوده است، هرچند در عمل «تعليم» مقدّم بر آن مى باشد.
 

در منطق قرآن، دو گونه«امام» وجود دارد؛ «امامان هدایت» که فرمان خدا را بر فرمان خلق و اراده خودشان مقدم مى شمرند و حکم او را برترین احکام مى دانند. «امامان ضلالت» که فرمان خویش را بر فرمان خدا مقدم مى دارند، و حکم خویش را قبل از حکم او مى شمرند.

رافع بن خدیج دو همسر داشت. همسری را که مسن تر بود طلاق داد و هنوز مدت عدّه تمام نشده بود که به او گفت: اگر مایل باشى با تو آشتى مى کنم ولى اگر همسر دیگرم را بر تو مقدم داشتم باید صبر کنى.  زن قبول کرد و با هم آشتى کردند. آيه فوق نازل شد و حكم اين كار را بيان داشت.

ابونعیم از ابن عبّاس نقل نموده: ابوطالب بسیار پیامبر(ص)را دوست داشت و او را بر فرزندانش مقدّم مى کرد، در کنار او مى خوابید و هر گاه از خانه خارج مى شد او را با خود مى برد. چون ابوطالب وفات کرد قریش چنان اذیتى به پیامبر(ص) کردند که خواب آن را در زمان ابوطالب نمى دیدند تا جایى رسول خدا(ص) فرمود: قریش کارى که مورد پسند من نباشد درباره من انجام نداد تا اینکه ابوطالب وفات نمود.