اولا: مفهوم صحیح بداء در نزد شیعه با عقیده انتسابی مخالفین تفاوت دارد؛ مخالفین شیعه معنی لغوی بداء (ظهور بعد از خفا، رای تازه پیدا کردن و پشیمانی) را به شیعه نسبت می دهند در حالی که بداء در نزد شیعه به معنی «تغییر سرنوشت و مقدّرات انسان توسط ذات الهی و با دخالت اعمال صالح خود انسان» است. در این «تغییر تقدیر»، ظهور برای انسان رخ می دهد، نه برای خدا و آنچه ظاهر می شود، «تقدیر اصلی و پوشیده خدا» برای انسان است.
ثانیا: بداء به معنی حقیقی آن سابقه دیرینه و ریشه در قرآن و سنت دارد.
ثالثا: انحراف «مختار» در مسأله «بداء» نیز ثابت و قطعی نیست.
رابعا: بر فرض انحراف مختار در مساله بداء، حقانیت این عقیده مخدوش نمی شود.

باید توجّه کرد که این مقدّرات و سرنوشت انسان بر اساس اسباب و عللی که «اراده و اختیار بشر» نیز جزئی از آن است، رقم می خورد؛ بنابراین، با وجود تلاش اختیاری انسان مقدراتش تقدیر می شود. ضمن اینکه بخشی از مقدّرات انسان غیر حتمی بوده و قابل تغییر است.

برهان صدّيقين، يكى از دلايل اثبات وجود خداوند است که با الهام از قرآن مجيد و روايات متعدد مورد توجّه علماء و فلاسفه اسلامى قرار گرفته و تنها براى اشخاصّى است كه از دقت و لطف قريحه قابل ملاحظه اى بهره مندند. در واقع به جاى اين كه ما از مطالعه مخلوقات پى به خالق بريم، از مطالعه ذات پاك او به ذات پاك اش پى مى بريم، و خود او را، طريق وصول به او قرار مى دهيم. در واقع وجودى در اين جهان هست؛ و ما به تحليل اصل وجود مى پردازيم، و با يك تحليل ظريف به اينجا مى رسيم كه اصل وجود بايد واجب باشد.

در نگاه اسماعیلیه خداوند حقیقتى وراى هستى و عقل است و هرگز قابل شناخت نیست. اگر شناختى هست فقط توحید و تقدیس است. خداوند هویتى است که عقل اول در او حیران است. راه شناخت خداوند فقط از طریق انبیاء و امامان حاصل مى گردد. لذا اسماعیلیه درصدد اقامه برهان براى اثبات وجود خدا برنیامدند. در کتاب روضة التسلیم آمده است: «اگر کسى گوید من اثبات او کنم، گفته باشد که من به حقیقت هویت او محیط شده ام و چون احاطه محال است، اثبات محال است».

در آیه 39 سوره رعد به لوح محو و اثبات و لوح محفوظ اشاره شده است. تحقّق موجودات و حوادث جهان، دو مرحله دارد: یک مرحله قطعیت، که هیچ گونه دگرگونى در آن راه ندارد، و دیگرى مرحله غیر قطعى. در حقیقت گاهى یک حادثه را با علل ناقصه در نظر مى گیریم، که از آن تعبیر به مرحله محو و اثبات مى شود، و گاهی با علت تامّه اش، یعنى وجود مقتضى، و عدم مانع، که در لوح محفوظ ثبت می گردد. لازم به ذکر است که محو و اثبات، هرگونه دگرگونى را بر اثر تغییر شرایط یا وجود موانع شامل مى شود.