آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در نگاه اسماعیلیه خداوند حقیقتى وراى هستى و عقل است و هرگز قابل شناخت نیست. اگر شناختى هست فقط توحید و تقدیس است. خداوند هویتى است که عقل اول در او حیران است. راه شناخت خداوند فقط از طریق انبیاء و امامان حاصل مى گردد. لذا اسماعیلیه درصدد اقامه برهان براى اثبات وجود خدا برنیامدند. در کتاب روضة التسلیم آمده است: «اگر کسى گوید من اثبات او کنم، گفته باشد که من به حقیقت هویت او محیط شده ام و چون احاطه محال است، اثبات محال است».

در نگاه اسماعیلیه خداوند حقیقتى وراى هستى و عقل است و هرگز قابل شناخت نیست. اگر شناختى هست فقط توحید و تقدیس است. خداوند هویتى است که عقل اول در او حیران است. راه شناخت خداوند فقط از طریق انبیاء و امامان حاصل مى گردد. البته ائمه هم شناخت حقیقى به انسان نمى دهند، بلکه بیان مى کنند که او قابل شناخت نیست و از حضرت امیر(علیه السلام) نقل مى کنند که به کمیل فرمود: «یا کمیل مَن اجاب عن التوحید بالعبارة فهو ملحد و مَن أشار الیه فهو ثنوى... مَن ظنّ انّه واصل فلیس له حاصل و کلّما میزتموه بأوهامکم فى أدقّ معاینه فمصروف عنه، مردود الیکم...». بنابراین خداى اسماعیلیه خداى ناشناختنى و دست نیافتنى است.
و امّا درباره اثبات خداوند باید گفت: اسماعیلیه به علت نگاه خاص به شناخت خداوند درصدد اقامه برهان براى اثبات وجود خدا برنیامدند. در کتاب روضة التسلیم آمده است: «اگر کسى گوید من اثبات او کنم، گفته باشد که من به حقیقت هویت او محیط شده ام و چون احاطه محال است، اثبات محال است». (1)