انحرافات تدریجی پیش آمده در جامعه اسلامی سبب قیام امام حسین(ع) علیه آنها شد. این حقیقت، در سخنان آن حضرت که هدف حرکت اصلاح طلبانه خود را امر به معروف و نهی از منکر و احیای سنت رسول خدا(ص) و امام علی(ع) معرفی می کند به راحتی قابل مشاهده است. ایشان اگرچه خود را برای حکومت محق تر از هر کس می دانستند و این موضوع را بارها هنگام توضیح دلایل شان برای سرباز زدن از بیعت با یزید، صریحا اعلام کردند، اما سخنان مرگ آگانه شان در کنار عدم انصراف از ادامه مسیر کوفه هنگام رسیدن خبر خیانت کوفیان، بهترین گواه بر این حقیقت است که هدف والای حضرت اباعبدالله نه سودای قدرت و حکومت، بلکه قیام برای اصلاح جامعه اسلامی بود.
بله در این مسیر اگر امور به گونه ای جریان می یافت که حضرت می توانست با رهبری یک حکومت متمرکز در کوفه، به اهداف اصلاح گرانه شان جامه عمل بپوشانند، حتما از چنین امری استقبال می کرد، اما از آنجایی که افق نگاه حضرت بسیار بلند و هدف گذاری های شان سطح بندی های مختلفی داشت، با محقق نشدن آن هدف نیز ایشان به گونه ای دیگر به هدف اصلاح گرانه شان رسیدند یعنی با تقدیم خون خود و اصحاب با وفای شان و رسوا ساختن بنی امیه.
درباره چرایی همراه ساختن خانواده نیز باید گفت که این رفتار علاوه بر حکمتی که در رسواسازی حکومت اموی به وسیله سخنرانی های حضرت زینب و سایر افراد کاروان اسیران داشت، امری مرسوم در بین اعراب آن زمان بوده است، آن چنان که می بینیم که حتی پیامبر(ص) نیز در جنگ های شان، همسران شان را همراه با خود می بردند.

امام علي(ع) در خطبه 180 «نهج البلاغه» ميان اصحاب نافرمانش و اصحاب «معاويه» مقايسه كرده مى فرمايد: «آيا شگفت آور نيست كه معاويه، جفاكاران اوباش را دعوت مى كند و آنها بدون انتظارِ بخشش، متابعتش مى كنند؛ ولى من شما را كه بازماندگان اسلام و بقاياى انسان هاى با ارزشيد دعوت مى كنم و عطايايى به شما مى بخشم با اين حال، از گِرد من پراكنده مى شويد و راه مخالفت با من را پيش مى گيريد؟!». تفاوت دو اصحاب اين بود كه: معاويه سران قبايل را تطميع مي كرد و آنها افراد قبيله را با خود همراه مي كردند اما امام(ع) با همه به عدالت رفتار مي كرد.

پيامبران همواره اقوام منحرف را دعوت مي كردند و با پشتكار و حوصله، تمام ناراحتى ها را به جان مي خريدند؛ امّا گاه كه تمام درها بسته مى شد و از هدايت آنها مأيوس مى شدند آنان را نفرين مى كردند كه گاه سبب ريشه كن شدن شان مي شد. در زندگى پيامبر(ص) نيز نمونه هايى از اين نفرين ها ديده مى شود؛ نفرين پيامبر به «حكم بن عاص» عموى عثمان، نفرين به ابوجهل، عتبه، شيبه، وليد و اميّه، نفرين به طائفه «مُضَر» و ... بخشي از اين نفرين هاست. درخواست پيامبر(ص) از على(ع) براي نفرين كوفيان نيز در همين راستا قرار دارد.

«سعيد بن عاص» از طائفه بنى اميّه و از دودمان قريش است و زمان پيامبر اكرم(ص) را درك كرد و از فرماندهان لشكرهاى فاتح اسلام بود. وي كه در دامان عمر بن خطاب پرورش يافته بود در زمان عثمان، والى كوفه شد؛ اما با اعتراض كوفيان روبرو شد و به مدينه بازگشت. وي در زمان معاويه حكمران مدينه بود و تا آخر عمرش در اين منصب باقي ماند؛ اما در جريان جنگ جمل و صفين از طرف هاي درگير حمايت نكرد و از آنها كناره گيري نمود. او مردي متكبر، خشن و سختگير بود و در سخن گفتن مهارت داشت.