توافق فروشنده و مشتري بر قيمتی بيش از ارزش كالا

آیا شرعاً و قانوناً اشكالي دارد كه فروشنده و مشتري بر قيمتي توافق كنند كه بيش از ارزش كالا باشد؟

آنچه شركت‌هاى مزبور براى رسيدن به مقصود خود انتخاب كرده‌اند در واقع پوششى است براى سوء استفاده از اموال مردم؛ نه اين كه يك معامله حقيقى هر چند به چند برابر قيمت در كار باشد و لذا اگر مشتريان از ابتداء بدانند كه نمى‌توانند قيمت اضافى را از طريق جذب مشترىِ جديد جبران كنند، هرگز راضى به چنين معامله‌اى نمى‌شوند.

کیفیت و استاندارد در اسلام؟

آیا در دین اسلام مفهوم و قانون استاندارد و کیفیت کالا وجود دارد؟

در اسلام بر انجام امور به احسن وجه و توجه به کیفیت و دوری از تقلب تاکید شده است؛ مثلا آیه «و زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِيمِ» به استاندارد در خود ترازو و رعایت حق مشتری در اندازه کالا سفارش و بطور ضمنی بر دوری از تقلب تاکید کرده است. همچنین روایاتی مثل «إِذَا عَمِلَ‏ أَحَدُكُمْ‏ عَمَلًا فَلْيُتْقِن‏» بر اتقان در کار سفارش می کند. در فقه اسلامی نیز برای کالای معیوب حق عودت قرار داده شده است.

دلالت روایات «جَرّ منفعت» بر حرمت «ربا»

روایات «جَرّ منفعت» به چه روایاتی اطلاق می شود و چگونه از آنها حرمت «ربا» استنباط می گردد؟

روايات متعدّدى در منابع شيعه و سنی داريم مبنى بر اينكه هر نوع قرضی كه به شرط سودآورى باشد حرام است و از آن تعبير به «جرّ منفعت»؛ (جذب سود) شده است؛ مانند سوال يكى از ياران امام صادق(ع) به نام يعقوب بن شعيب که مى گويد: «از امام(ع) درباره حکم کار کسی پرسیدم که به كسى قرض مى دهد به شرط اينكه مشترى او شود و از او جنس بخرد، امام(ع) فرمودند: اين كار درست نیست؛ چون قرضى است كه سودآور است و قرض سودآور حرام است». همچنین از امام باقر(ع) نقل شده كه فرمود: «هر وامى كه سودى جذب كند رباست».

بی اطلاعی مشتری از عملکرد شرعی یا غیر شرعی بانک

در صورتی که مشتری نمی داند بانک به موازین شرعی عمل می کند یا نه، چه وظیفه ای در قبال بانک دارد؟

اگر بانك ها تنها عقود شرعيه را روى كاغذ و در لفظ پياده كنند به يقين در گرداب رباخوارى و زيان هاى آن سقوط مى كنند؛ ولى از نظر ظاهر شرع، اگر شك كنيم كه بانك ها به آيين نامه هاى عقود شرعيه عمل مى كنند يا نه؟ بايد حمل بر صحت كنيم و بگوييم در نظام جمهورى اسلامى، بانك هايى كه مدّعى عمل به قوانین و وظيفه اسلامى خود هستند انشاءالله عمل مى كنند و در اينصورت مشكلى براى مشتريان نخواهد بود، و اگر خلافى در كار باشد آنها مسؤولند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق (عليه السلام) :

إِنَّ ضَيْفَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَجُلٌ حَجَّ وَ اعْتَمَرَ فَهُوَ ضَيْفُ اللَّهِ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَى مَنْزِلِهِ.

مردى که حج يا عمره انجام دهد ميهمان خدا است و تا زمانى که به منزل خود بازگردد در اين ميهمانى قرار دارد

وسائل الشيعه: 14/586