با رحلت امام حسن عسکری(ع) در سال 260، غیبت صغری شروع شد و تا رحلت آخرین نایب امام زمان(ع) در سال 329 ادامه داشت و پس از آن غیبت کبری آغاز گردید. در دوره غیبت صغری، امام زمان(ع) از طریق چهار نفر نایبان خاص خودش به نام های «عثمان بن سعید عمری»، «محمد بن عثمان عمری‌»، «حسین بن روح‌» و «علی بن محمد سمری» با شیعیان در ارتباط بود و امور آنان را حلّ و فصل می کرد، که این امور، علاوه بر مسائل مالی، شامل مسائل عقیدتی و فقهی نیز می شد.

حدود هفتاد توقيع از ناحیه امام زمان(عج) صادر شده كه برخى از آنها عبارتند از: توقيع به على بن محمد سمرى، توقيع به ابى جعفر عمري در سوگ پدرش، توقيع به سعد بن عبدالله قمی، توقيع به اسحاق بن يعقوب، توقيع به محمد بن عبدالله بن جعفر حميرى، توقيع به احمد بن خضر بن ابى صالح خجندى، توقيع به حسن بن فضل يمانى، توقيع به ابو عمرو و فرزندش ابو جعفر محمد، توقيع به محمد بن ابراهيم مهزيارى و... .

یکی از وظایف نواب اربعه، مبارزه با غلات، مدّعيان دروغين وكالت و افشاى ادعاهاى باطل آنان بود. گروهی با ادعای الوهیت ائمه و یا با طرح ادعای دروغین نیابت و تصرف در اموال امام و بیان سخنان گمراه کننده، سبب بروز مشکلاتی برای شیعیان می شدند، همانند شلمغانی و . . . ، در این هنگام، نواب خاص با رهنمودهای امام، به مقابله با آنان برمی خاستند و گاه حضرت در توقیعی، آنان را مورد طرد و لعن قرار می دادند.

بر طبق روايات، مدت زمان «خروج توقيع» از طرف امام زمان(عج)، متفاوت بوده است؛ گاه دو يا سه روز و گاه چند ساعت طول كشيده و گاهي هنوز مُركَّب بر روى كاغذ خشك نشده جواب آمده است. در برخي موارد نيز به مجرد خطور سؤال در ذهنِ شخص، جواب بر روى كاغذ مكتوب بوده است.

از مجموعه روايات استفاده مى شود كه برخى «توقيعات» به خط خود حضرت مهدي(عج) و برخى نيز به خط سفرا و با دستور امام زمان(عج) بوده است. به گفته ابو نصر هبة الله، توقيعات صاحب الامر(عج) به همان خطى كه در زمان امام حسن عسكرى(ع) صادر مى شد به وسيله عثمان بن سعيد و محمد بن عثمان براى شيعيان صادر گشته است.