آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بر طبق روايات، مدت زمان «خروج توقيع» از طرف امام زمان(عج)، متفاوت بوده است؛ گاه دو يا سه روز و گاه چند ساعت طول كشيده و گاهي هنوز مُركَّب بر روى كاغذ خشك نشده جواب آمده است. در برخي موارد نيز به مجرد خطور سؤال در ذهنِ شخص، جواب بر روى كاغذ مكتوب بوده است.

درباره اينكه مدت زمان براي صدور «توقیع» از طرف امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) چه مقدار بوده است؟ از برخى روايات استفاده مى شود كه گاهي اوقات، مدت زمان خروج توقيع در جواب سؤال معينى، دو يا سه روز بوده است. همان گونه كه راوى در برخى روايات مى گويد: «بعد از چند روز صاحب من گفت كه به سوى ابو جعفر باز گردم تا از جواب سؤال ها بپرسم».(1) در روايتى ديگر آمده است: «آن گاه سفير بعد از سه روز مرا از جواب حضرت خبر داد».(2)
در برخى موارد نيز جواب شفاهى بوده است كه سفير از حضرت مى گرفته و براى سؤال کننده مى آورده است. مثل اينكه حسين بن روح نوبختى به عده اى مى گويد: «شما امر شديد كه به حائر برويد».(3) در برخى از موارد نيز جواب سؤال كننده به جهت مصالحى داده نمى شد. از باب نمونه در موردى سائل از امام خواست كه براى او دعا كند كه خدا به او فرزندى دهد؛ ولى به جهت مصالحى جواب نيامد(4) و یا اینکه شخصى سؤالى را براى حضرت فرستاد؛ ولی جواب نيامد و بعد از چند روزى مشاهده شد كه وي جزء فرقه قرامطه شده است.(5)

اگر چه در برخى از موارد نيز جواب سؤال ها ظرف چند ساعت داده شده است(6) و در برخى ديگر از روايات مى خوانيم كه: جواب آمد؛ در حالى كه هنوز مُركَّب بر روى كاغذ خشك نشده بود(7) و نيز در برخى روايات مى خوانيم كه به مجرد خطور سؤال در ذهنِ شخص، جواب بر روى كاغذ مكتوب بوده است(8) كه البته اين موارد زياد نبوده است.(9)