وظائف حکومت اسلامی در قبال «قضات»

امام علی(عليه السلام) در تبیین وظائف حاکم و زمامدار در برابر «قضات» چه می فرمایند؟

امام علی(ع) در بيان وظائف حاکم در برابر «قضات» می فرماید: «با جديتِ هر چه بيشتر، داورى هاى او را بررسى كن، در بذل حقوق به او، سفره سخاوتت را بگستران آنچنان كه نيازش را از ميان ببرد و حاجتى به مردم پيدا نكند [مبادا خداى نكرده آلوده به رشوه خوارى گردد]، از نظر منزلت آن قدر مقامش را نزد خود بالا ببر كه احدى از ياران نزديك تو نسبت به نفوذ در او طمع نكند و به اين طريق از توطئه و زيان رساندن اين گونه افراد نزد تو در امان باشد، سپس در آنچه گفتم با دقت بنگر [و همه اين دستورات را به طور دقيق اجرا كن]».

نحوه رفتار حاکم اسلامی با «مردم»

امام علی(عليه السلام) چگونه به حاکمان درباره یکسان بودن برخورد آن ها با مردم، قبل و بعد از به قدرت رسیدن سفارش می نماید؟

امام علی(ع) درباره برخورد يكسان حاكمان با مردم مى فرمايد: «حقى كه بر والى ثابت است اين است كه برترى هايى كه به او رسيده و قدرتى كه به او داده شده سبب تغيير حال او درباره رعيّت نشود؛ بلكه بايد نعمت هايى را كه خدا به او داده سبب نزديكى بيشتر به بندگان خدا و مهربانى به برادرانش گردد». اشاره به این که والى بايد چنان باشد كه رسيدن به قدرت، او را دگرگون نسازد، دست و پاى خود را گم نكند و گرفتار عُجب نشود؛ می بینیم زمامداران مادّى، پيش از رسيدن به قدرت سخنان زيبايى دارند؛ اما هنگام تسلط بر اوضاع همه را فراموش می كنند.

دلالت آيه «ولايت» بر مسئله خلافت امام علي(ع)

آيه «ولايت» چگونه بر مسئله خلافت اميرالمومنين(ع) دلالت دارد؟

در این آيه روى مسأله «ولى» تكيه شده و على(ع) به عنوان ولىّ مسلمانان معرفى گرديده است. آری «ولى» معانى متعدد دارد، اما با دو قرينه در اینجا به معناي «سرپرست» است؛ اول اينكه اگر ولي به معنى دوست باشد شامل همه مؤمنان مى شود؛ اما ولايت در آيه مورد بحث به خاطر كلمه «انما» منحصر شده است. قرینه دوم آيه بعد است که تعبير به «حزب الله» دارد و مربوط به تشكيل حكومت اسلامى است، نه يك دوستى ساده؛ چراكه در معنى «حزب» يك نوع تشكل اجتماعى براى تأمين اهداف مشترك نهفته است.

بزرگترین «حق» واجب بر بندگان؟!

از منظر امام علی(علیه السلام) بزرگترین حقی که خداوند بر بندگان واجب ساخته چیست؟

امام علی(ع) می فرماید: «از ميان حقوقى كه خداوند واجب ساخته، بزرگترين آنها حق والى و زمامدار بر رعيت و حق رعيت بر والى است. حقی كه خداوند سبحان آن را بر هر كدام در مقابل ديگرى مقرّر فرموده است، خداوند اين فريضه را چارچوبی برای پيوستگى آنان با يكديگر و موجب عزت و قدرت دين آنها قرار داده است، بنابراين توده مردم هرگز اصلاح نمى شوند مگر با اصلاح زمامداران و زمامداران اصلاح نمى گردند جز از طريق قرارگرفتن ملت در مسير صحيح و مستقيم». آری تنها اگر هر دو صالح باشند، بهترين شرايط براى پيروزى و پيشرفت جامعه فراهم مى گردد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

أصدَقُ شيء الأجلُ

راست ترين چيز، اجل و مرگ است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 44