امام علي(ع) درباره وظایف مردم می فرماید: «به سخنان پيشواى الهى خود گوش فرا دهيد، دل هاى خود را نزد او حاضر سازيد، و هنگامى كه [به خاطر احساس خطر] به شما فرياد مى زند، بيدار شويد». هم چنين درباره وظايف رهبر مي فرمايد: «رهبر بايد براى پيروانش صادقانه سخن بگويد؛ و آنها را متمركز ساخته، و محتواى ذهن خويش را [براى نجات آنها] حاضر كند، [و رهبر شما چنين است]».

در برخی از روايات اهل سنت نام تمام «امامان دوازده گانه» به طور كامل برده شده است. مثلا «فرائد السمطين» از ابن عباس نقل مى كند كه يك يهودى خدمت پيامبر(ص) آمد و درباره وصى ایشان سؤال كرد.يهود(ص) نام ائمه دوازده گانه را تک تک بردند. مرد يهودى ايمان آورد و تصريح كرد كه من نيز در كتب انبياى پيشين و در كتاب موسى(ع) ديده ام كه نخستين جانشين پیامبر خاتم داماد اوست و دومين و سوّمين آنها دو برادر از فرزندان او هستند و نه نفر ديگر از اولاد سوّمين پيشوا مى باشند.

مسیحیان نجران به پیامبر(ص) گفتند: چرا به پیشواى ما خرده گرفته و مى گوئى: او بنده و پیامبر خدا بوده است. آيه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.

امام علی(ع) در خطبه 25 نهج البلاغه، پس از اشاره به غلبه بُسر بن اَرْطاة - فرمانده خونریز سپاه معاویه - بر یمن، به بررسی علّت پیروزی او و شکست کوفیان پرداخته و چهار عامل را در آن دخیل می داند: 1- اتحاد آن ها در باطلشان و پراکندگی کوفیان در امر حقشان. 2- اطاعت آن ها از پیشوای باطلشان و مطیع نبودن کوفیان از پیشوای به حق خویش. 3- ادای امانت آن ها نسبت به رئیسشان و خیانت کوفیان نسبت به رئیس خود. 4- کوشش آن ها در اصلاح شهر و دیار خود و مشغول بودن کوفیان به فساد.

«امام» بر وزن «كتاب» به هر چيز كه انسان به آن توجه كند و مقصود او واقع شود گفته مى شود. گاه گفته مى شود: امام جمعه، امام جماعت، امام هدايت و گاه گفته مى شود امام ظلالت. «مقاييس اللغة» آن را به معنى اصل و مرجع و جماعت و دين دانسته، و امام را به كسى اطلاق کرده که به او اقتدا شود و در كارها پيشوا باشد. در «لسان العرب» امام به معنای پيشوا، معلم، ريسمانى كه بناها به هنگام بناى ساختمان از آن براى نظم كار استفاده مى كنند، و جاده و قسمت پيش رو و مانند آن گفته شده است.