تعزیر «تعلیقی»

تعزیر «تعلیقی» در قضای اسلامی به چه معناست؟

تعزير تعليقى آن است كه قاضى با توجّه به عوامل تخفيف و تشديد مجازات در مجرم، حكم وى را صادر كند؛ مثلا او را به پنجاه ضربه شلاّق، يا يك سال زندان، يا فلان مبلغ محكوم نمايد، ولى آن را معلّق بر ارتكاب مجدّد جرم، و عدم توبه بعد از مدّت معيّنى مثلا يك سال كند، و اگر پس از آن مدّت توبه نكرد و مجددّاً مرتكب جرم شد، آنگاه دستور اجراى مجازات را صادر كند، در غير اين صورت مجازات لغو گردد.

روایات محدود کننده میزان «تعزیر»

آیا روایاتی دال بر محدودیت میزان «تعزیر» به دست ما رسیده است؟

گروهی از روایات میزان محدودی برای تعزیر معرفی نموده است؛ مانند روایت امام کاظم(ع) که در پاسخ سؤال اسحاق بن عمّار در مورد مقدار تعزير مى فرمايد: «مقدار آن ده شلاّق و خرده اى است؛ بين ده ضربه تا بيست تازيانه». روايات در این باب تمام تعزيرات را مقيّد به عدد خاصّى مى كند.

دلائل قائلین به انحصار «تعزیر» در کبائر

مرحوم «صاحب جواهر» که تعزیر را منحصر در کبائر می داند چه دلائلی برای این نظر خود ارائه داده است؟ و چه اشکالاتی بر ایشان وارد است؟

ایشان معتقد است نمى توان در گناهان صغيره مجرمين را تعزير كرد؛ زيرا نه در سيره حضرات معصومين(ع)، و نه فقهاى اسلام، نديده ايم كه مردم را در تمام گناهان صغيره شلاّق بزنند. پس تعزير فقط در گناهان كبيره جارى مى گردد. ضمن اینکه طبق آنچه در آيه 31 سوره نساء آمده، خداوند متعال گناهان صغيره را مى بخشد و وقتى كه خداوند گناهان صغيره را مورد بخشش قرار مى دهد، چگونه مى توان در مورد آن تعزير كرد؟

منشاء اختصاص «تعزیر» به تازیانه

چه دلائلی باعث شده برخی فقها «تعزیر» را منحصر در تازیانه بدانند؟

تعبيرات و كلماتى در فتاواى فقها يافت مى شود كه در بدو نظر تعزيرات را اختصاص به شلاّق مى دهد، يا تصريح در اين مطلب دارد. اين تعبيرات از برخى روايات نشأت گرفته كه مى توان روايات مزبور را در سه گروه خلاصه كرد: 1- رواياتى كه تعزير را كمتر از حد مى داند. 2- رواياتى كه عدد خاصّى معيّن كرده است. 3- رواياتى كه از تعزير به كلماتى مانند «ضرب»، «جلد» و «سوط» تعبير كرده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الرضا عليه السلام :

«ان المحرم هو الشهر الذي کان اهل الجاهلية فيما مضي يحرمون فيه الظلم و القتال لحرمة فما عرفت هذه الامة حرمة شهرها و لا حرمة نبيها لقد قتلوا في هذا الشهر ذريته و سبوا نساءه‏»

امالى صدوق، ص 112