معيار گناهان «كبيره»

با چه میزان و معياری برخی از گناهان را «كبيره» و برخی دیگر را «صغیره» می نامند؟

تعبير «كبيره» دليل بر عظمت «گناه» است و هر گناهى كه يكى از شرائط زير را داشته باشد كبيره محسوب مى‌شود: گناهانى كه خداوند وعده عذاب درباره آن داده است، گناهانى كه در نظر اهل شرع و لسانِ روايات با عظمت ياد شده، گناهانى كه در منابع شرعى بزرگتر از گناهى شمرده شده كه جزء كبائر است و بالاخره گناهانى كه در روايات معتبر تصريح به كبيره بودن آنها شده است.

معنای عبارت «مادون الحد» درباره میزان «تعزیر»

اصطلاح «مادون الحد» که در روایات ما راجع به میزان «تعزیر» بیان شده است به چه معناست؟

در مورد اين كه منظور از «ما دون الحد» چيست؟ و كدام يك از حدود شرعى ملاك و معيار است؟ و تعزيرات از كدام يك از حدود نبايد تجاوز كند؟ احتمالات مختلفى ذكر شده است که نتیجه آن این است که: مقدار تعزير به دست حاكم شرع است. ولى تعزير هر جرمى بايد كمتر از مقدار حدّ شرعى متناسب آن جرم باشد، و در جرمهايى كه تناسبى با هيچ يك از حدود شرعى ندارد، اقلّ الحدود (40 تازيانه) ملاك خواهد بود. همان گونه كه در آنچه مقدار تعزير آن در روايات خاصّ معتبر مشخص شده، طبق همان روايات عمل مى شود.

دلائل قائلین به انحصار «تعزیر» در کبائر

مرحوم «صاحب جواهر» که تعزیر را منحصر در کبائر می داند چه دلائلی برای این نظر خود ارائه داده است؟ و چه اشکالاتی بر ایشان وارد است؟

ایشان معتقد است نمى توان در گناهان صغيره مجرمين را تعزير كرد؛ زيرا نه در سيره حضرات معصومين(ع)، و نه فقهاى اسلام، نديده ايم كه مردم را در تمام گناهان صغيره شلاّق بزنند. پس تعزير فقط در گناهان كبيره جارى مى گردد. ضمن اینکه طبق آنچه در آيه 31 سوره نساء آمده، خداوند متعال گناهان صغيره را مى بخشد و وقتى كه خداوند گناهان صغيره را مورد بخشش قرار مى دهد، چگونه مى توان در مورد آن تعزير كرد؟

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصّادق عليه السّلام لِلفُضَيل :

تَجْلِسُونَ وَ تُحَدِّثُونَ؟ فَقالَ: نَعَمْ، قالَ: اِنَّ تِلْکَ الْمَجالِسَ اُحِبُّها فاءَحْيُوا اَمْرَنا، فَرَحِمَ اللّهُ مَنْ اَحْيى اَمْرَنا.

وسائل الشيعه ، ج 10، ص 392