آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

گروهی از روایات میزان محدودی برای تعزیر معرفی نموده است؛ مانند روایت امام کاظم(ع) که در پاسخ سؤال اسحاق بن عمّار در مورد مقدار تعزير مى فرمايد: «مقدار آن ده شلاّق و خرده اى است؛ بين ده ضربه تا بيست تازيانه». روايات در این باب تمام تعزيرات را مقيّد به عدد خاصّى مى كند.

گروهی از روایات میزان محدودی برای تعزیر معرفی نموده است. از جمله:
1ـ امام ابو ابراهيم موسى بن جعفر(عليه السلام) در پاسخ سؤال اسحاق بن عمّار در مورد مقدار تعزير مى فرمايد: «بَضْعَةُ عَشَرَ سَوْطاً، ما بَيْنَ الْعَشَرَةِ اِلىَ الْعِشْرينَ»(1)؛ (مقدار آن ده شلاّق و خرده اى است؛ بين ده ضربه تا بيست تازيانه ...). اين حديث ظاهراً مورد استناد ابن حمزه قرار گرفته، و هيچ يك از فقها به آن عمل نكرده اند.
2ـ مرحوم صدوق در روايت مرسله اى از پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) چنين نقل مى كند: «لا يَحِلُّ لِوال يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الاْخَرِ اَنْ يَجْلِدَ اَكْثَرَ مِنْ عَشَرَةِ اَسْواط اِلاّ فى حَدٍّ. وَ اُذِنَ فِى اَدَبِ الْمَمْلُوكِ مِنْ ثَلاث اِلى خَمْسَة»(2)؛ (براى حاكمى كه به خداوند و روز قيامت ايمان دارد جايز نيست كه بيش از ده تازيانه بر كسى بزند، مگر در حدود شرعى، و جهت تأديب بردگان اجازه داده شده كه از سه ضربه تا پنج تازيانه نواخته شود).
روايات مرسله صدوق(رحمه الله) بر دو دسته است: اول: احاديثى كه به صورت قطعى به حضرات معصومين(عليهم السلام) نسبت مى دهد، مانند حديث مذكور كه فرموده است: «قال رسول الله(صلى الله عليه وآله)». دوم: رواياتى كه به صورت قطعى به آن بزرگواران نسبت نمى دهد، مثل اين كه مى گويد: «در روايتى از امام صادق...». بدون شك قسم اوّل اعتبار بيشترى دارد.
3ـ ابو برده انصارى نظر پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) را در مورد مقدار تعزير چنين نقل مى كند: «لا يُجْلَدُ اَحَدٌ فَوْقَ عَشَرَةِ اَسْواط اِلاّ فى حَدّ مِنْ حُدُودِ اللّهِ»(3)؛ (هيچ كس نبايد بيش از ده تازيانه بخورد، مگر در حدود شرعيّه).
نتيجه اين كه، روايات مذكور تمام تعزيرات را مقيّد به عدد خاصّى مى كند.(4)