تحفظ بر منزلت پيامبران الهى، ويژگى قرآن است. اين در حالى است كه در تورات از شأن ايشان كاسته شده است. قرآن يادى از پيامبران الهى نكرده جز در هاله‌اى از تكريم و احترام، چنان كه ايشان را يكسره از پليدى‌ها منزّه و پاك شناسانده است. اما در تورات، داستانى از داستانهاى پيامبران را نمى بينيم؛ مگر آن كه پر از اهانت و تحقير است كه گاه به حدّ ابتذال مى رسد؛ همراه با نكوهش هايى كه هرگز شايسته بندگان مخلص الهى نيست.

طلحه گفت: من صاحب خانه کعبه ام و کلید آن به دست من است. عباس گفت: من صاحب سقایه و آب دادن و مأمور بر آن هستم. على(ع) فرمود: نمى دانم چه مى گویید! من قبل از مردم به طرف قبله نماز خواندم، و من صاحب جهادم. آن گاه خدا این آیه را نازل کرد؛ «أَجَعَلْتُمْ سِقایَةَ الْحاجِّ وَعِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ کَمَنْ آمَنَ بِاللهِ وَالْیَوْمِ الآْخِرِ». بسیارى از حافظان حدیث و علما، جریان این مفاخره و نزول آیه درباره آن حضرت را نقل کرده و شعرا آن را به نظم در آورده اند.

سعی صفا و مروه یادآور فداکاری ابراهیم(ع) و امید و تلاش همسرش می باشد؛ ابراهیم بخاطر فرمان خدا همسر و فرزندش را در بیابان سوزان و بدون آب تنها گذاشت و هاجر هم به امید سرابى هفت مرتبه بین کوه صفا و مروه را پیمود، خدا هم از راهى که تصور نمى کرد او را سیراب نمود. به همین دلیل، خداوند بر هر فردى از زائران خانه اش واجب کرده که کبر و غرور را کنار گذاشته و هفت مرتبه بین این دو کوه را بپیماید و با تجدید آن خاطره، از آن درس فداکاری و امید و تلاش را بیاموزد.

حج، در حقیقت یک هجرت بزرگ، و یک سفر الهى است، حج میدان گسترده خودسازى و جهاد اکبر است، و عبادتى است که عمیقاً با خاطره مجاهدات ابراهیم(ع)، فرزند و همسرش آمیخته است؛ مسأله قربانی، رمی جمرات و سعی صفا و مروه، همه یادآور فداکاری ابراهیم(ع) می باشد؛ که بخاطر فرمان خدا، همسر و فرزندش که در سنین پیری به او عطا شد را در بیابان سوزان و بدون آب و گیاه تنها گذاشته و بعد حاضر شد شیرین ترین ثمره عمرش را در راه خدا ایثار کند. همه اینها درس فداکاری و امید و تلاش را به انسان می آموزد.

شیطان که از امتحان ذبح اسماعیل توسط ابراهیم(ع) با خبرشده بود ابتدا به سراغ هاجر رفت تا او را از قربانی کردن فرزند منصرف کند؛ اما چون او را مطیع اوامر الهی دید به سراغ اسماعیل رفت؛ اما نتوانست او را از تصمیم پدرش باز دارد. به ناچار به سراغ ابراهیم(ع) رفت و به او گفت: خوابی که دیده ای شیطانی است و ابراهیم(ع) پاسخ داد که دور شو ای دشمن خدا. شیطان سه بار به وسوسه ابراهیم(ع) اقدام کرد که هر بار با زدن سنگ در سه جمره مواجه شد.