یکی از دلایل حرمت «شراب» در اسلام، از بین رفتن عقل انسان است. آمار نشان می دهد كه شرابخواران تدريجاً ديوانه شده و سر از تيمارستان درمى آورند. در واقع شراب مهمترين گوهر وجودی انسان را زايل كرده، و وى را در رديف حيوانات قرار مى دهد. در واقع با تعطيلى عقل، مشكلات شرابخوار تمام نمى شود، بلكه ابتداى بدبختى و سيه روزى اوست، و در آن حال ممكن است دست به هر جنايتى بزند. از این رو اسلام با اطلاع از همه مفاسد و عواقب آن، و براى جلوگيرى از ابتلاى بشر به اين نوشيدنى خطرناك، حكم تحريم شراب را صادر كرد.

رسول خدا(ص) فرمودند: «ان المجنون المُتَبَخْتِرُ فى مَشْيه الناظِرُ فى عطفَيه المُحَرِّكُ جَنْبَيْه بِمِنْكَبيه فذلك المَجْنوُن و هذا المُبْتَلى»؛ (ديوانه واقعى كسى است كه متكبرانه گام برمى دارد، دائماً به پهلوهاى خود نگاه مى كند، پهلوهاى خود را به همراه شانه ها تكان مى دهد [كبر و غرور از تمام وجود او مى بارد]).

پیامبر(ص) در مکّه شبى بر کوه صفا بر آمد و مردم را به سوى توحید و یکتاپرستى دعوت نمود و آنها را از مجازات الهى برحذر داشت. بت پرستان گفتند: او دیوانه شده، آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ دندانشکنی داد.

این آیات درباره گروهى از مشرکان نازل شد که هنگام تلاوت قرآن پیامبر(ص) در شب و هنگام نماز در کنار خانه کعبه، به پیامبر(ص) سنگ مى زنند و یا کف مى زدند و سوت مى کشیدند و با صداى بلند شعر مى خواندند و یا او را شاعر و دیوانه می خواندند تا مانع دعوت مردم به اسلام شوند.

در آیه 275 سوره «بقره» شخص رباخوار، به آدم مصروع یا دیوانه بیمار گونه اى تشبیه شده که به هنگام راه رفتن قادر نیست تعادل خود را حفظ کند؛ زیرا در دنیا اعمالشان غیر عاقلانه و آمیخته با «ثروت اندوزى جنون آمیز» است، و در جهان دیگر نیز بسان دیوانگان محشور مى شوند.

این آیات درباره وليد بن مغيره مخزومى نازل شده است. وليد در مجلس مشرکان گفت: «شما گمان مى كنيد محمد ديوانه است؟!، آيا هرگز آثار جنون در او ديده ايد؟» گفتند: «نه» ... گفت: «... آيا هرگز سابقه دروغى درباره او داريد؟» گفتند: «نه او هميشه نزد ما به عنوان صادق و امين، شناخته مى شد». در اينجا قريش به وليد گفتند: «پس ... چه بگوييم؟» وليد گفت: «او فقط مرد ساحرى است؛ مگر نديده ايد ميان مردان و خانواده و فرزندان و دوستان ما جدايى مى افكند؟ ...». این کار ولید پیامبر اسلام را سخت آزرده کرد.