مردم عراق و مخصوصاً کوفه، از گروه هاى مختلف با فرهنگ هاى متفاوت تشکیل شده بودند و سیاست هاى زمان عثمان، آنان را به سوى زَرْق و برق دنیا کشیده بود و لذا بسیارى از سران قبایل و شخصیت های آنان را معاویه با پول هاى کلان خرید؛ لکن مردم شام از این موج نسبتاً دور بودند. شامیان بیشتر اهل عمل بودند و عراقى ها اهل سخن. شامى ها انضباط اجتماعى را بهتر پذیرا مى شدند ولی عراقى ها به آن تن نمى دادند. روح وفادارى در شامیان بیشتر بود در حالى که بى وفایى و پیمان شکنى، از ویژگى هاى مردم عراق و کوفه بود.

خداوند برای درهم شکستن غرور انسان که سرچشمه سرکشى ها و ناسپاسى هاست در سوره عبس به آفرینش انسان از نطفه ای ناچیز اشاره کرده. مى فرماید: خداوند این انسان را از نطفه اى ناچیز و بى ارزش آفرید. چرا این انسان، به اصل خلقت خود نمى اندیشد؟! دقت در آفرینش انسان از نطفه و اندازه گیرى تمام ابعاد وجودى او، بهترین دلیل براى خداشناسى است و انسان با علم به این مسئله هیچگاه دچار غرور نخواهد شد.

طبق آیات 11 ـ 18 سوره اعراف بعد از آنکه خدا آدم(ع) را آفرید ابلیس از فرمان الهی نسبت به سجده برای آدم(ع) امتناع کرد و گفت: من از او بهترم، به دلیل این که مرا از آتش آفریده ای. این از بزرگ ترین اشتباهات ابلیس بود. امتیاز آدم(ع) تنها به خاطر خاک بودنش نبود، بلکه امتیاز اصلى او، داشتن روح انسانیت و مقام خلافت پروردگار بود. شیطان تکبر کرد؛ لذا تمام مقام های خود را از  دست داد و به جای توبه راه طغیان را برگزید.