کثرت شاهدان نشانه ی حقانیت ادیان در عرض یکدیگر نیست، بلکه نشانه حقانیت ادیان در طول یکدیگر است؛ یعنی شریعت هر عصری کاملتر از شریعت قبلی و ناسخ آن است و تمام مردم هر عصری باید به شریعت آن عصر درآیند. چون اسلام، کاملترین شرایع و ناسخ همه آن هاست؛ پس تمام مردم باید به دین اسلام درآیند.  
پیامبر هر امتی در روز قیامت برای امت عصر و دوره خودش شاهد است؛ لذا این آیه ناظر به مردم عصر محمدی(ص) نیست؛ زیرا همگی جزء امت ایشان هستند، چه اسلام بیاورند و چه نیاورند.

ایمان به مبدا و معاد، دو اصل اساسی در اعتقادات اسلامی است که بدون آن ها برنامه های اخلاقی و عملی سامان نمی یابد. اعتقاد به مبدأ يعنى خود را دائماً در حضور خدا دانستن، خداوندى كه از تمام نيات و اعمال خرد و كلان و آشكار و نهان ما آگاه است و از رگ گردن به ما نزدیک تر است. هم چنین اعتقاد به معاد يعنى ايمان به دادگاه عظيمى كه همه اعمال ما در آنجا حاضر است و جزء جزء بدن ما شاهدان اين دادگاه اند و بر ضدّ ما گواهى مى‌دهند.

قرآن از تکلم زمین در قیامت سخن گفته و می فرماید: «زمین در آن روز تمام خبر خود را باز مى گوید». در حقیقت زمین یکی از مهمترین شهود اعمال انسان در قیامت است. از این رو پیامبر(ص) در حدیثی می فرماید: «منظور از خبر دادن زمین این است که: اعمال هر مرد و زنى را که بر روى زمین انجام داده اند خبر مى دهد، مى گوید: فلان شخص در فلان روز فلان کار را انجام داد». هم چنین امام على(ع) می فرماید: «در قسمت هاى مختلف مساجد نماز بخوانید، زیرا هر قطعه زمین، در قیامت براى کسى که روى آن نماز خوانده گواهى مى دهد».

در آیات 106 و 108 سوره مائده، توصیه هایی در رابطه با شاهدان وصیت بیان شده  که عبارتند از: دو شاهد باید پس از نماز به خدا سوگند یاد کرده و بگویند، ما حاضر نیستیم حقّ را به منافع مادى خویش فروخته و به ناحقّ گواهى دهیم. لکن در صورت خیانت آنان، افراد دیگرى از ورثه جاى آن دو را گرفته و حقیقت را بیان می کنند، این شیوه سبب مى شود که شهود، در امر شهادت دقت کنند. این مراحل شهادت، در زمینه شک و تردید و اتهام است و انتخاب وقت نماز برای شهادت، به سبب تأثیر زمان، در بیداری روح خدا ترسی انسان است.

در اين كه چرا آن روز، به «قيامت» و بپاخاستن تعبیر شده، خود قرآن از اين مسأله پرده برداشته مى گويد: «روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى ايستند»؛ همچنين در آن روز فرشته اعظم خداوند كه نامش روح است با ساير ملائكه در يك صف براى اجراى فرمان خدا قيام مى كنند؛ و نيز در آن روز شاهدان و گواهان، براى شهادت بر اعمال انسان ها بپا مى خيزند؛ هم چنين در آن روز حساب و كتاب، برپا مى شود. اضافه بر اينها، قيام مردگان از قبرها، خود يكى از دلايل اين نام گذارى است.

خداوند در قرآن، درباره روز قیامت فرموده: «روزى كه گواهان در آن روز بر مى خيزند» بعضى از مفسّران آن را تنها اشاره به فرشتگان مراقب اعمال و برخى تنها اشاره به پيامبران دانسته اند؛ ولى ظاهر اين است كه «اشهاد» مفهوم وسيعى دارد و شامل فرشتگان الهى، پيامبران و مؤمنان مي شود. آری در قيامت، شاهدان بسياري اداى شهادت مى كنند کما اینکه در آيه ديگري مي فرمايد: «در آن روز، روح و فرشتگان در يك صف قيام مى كنند» روح، از فرشتگان مقرب الهى است و بالاتر از همه فرشتگان و حتى جبرئيل است و با انبيا و امامان معصوم همراه بوده است.

از آیات قرآن استفاده مى شود که شش نوع گواه براى دادگاه قیامت وجود دارد: 1- «ذات پاک خداوند». 2-  پیامبران و اوصیاء.  3ـ زبان و دست و پا و چشم و گوش و پوست. 4ـ فرشتگان. 5ـ زمین. 6ـ زمان در حقیقت ایمان به چنین گواهانی کافی است که انسان در مسیر حق و عدالت و پاکی حرکت نماید..