آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از آیات قرآن استفاده مى شود که شش نوع گواه براى دادگاه قیامت وجود دارد: 1- «ذات پاک خداوند». 2-  پیامبران و اوصیاء.  3ـ زبان و دست و پا و چشم و گوش و پوست. 4ـ فرشتگان. 5ـ زمین. 6ـ زمان در حقیقت ایمان به چنین گواهانی کافی است که انسان در مسیر حق و عدالت و پاکی حرکت نماید..

در مورد مسأله «گواهان» آیات قرآن پرده از روى حقایقى برداشته، و پاى گواهى امورى را به میان کشیده که در دادگاه هاى دنیا مطلقاً مطرح نیستند، ولى در آنجا نقش اساسى را دارند.
به طور کلى از آیات قرآن، استفاده مى شود که شش نوع گواه براى آن دادگاه وجود دارد:
1 ـ از همه برتر و بالاتر «ذات پاک خداوند» است: «وَ ما تَکُونُ فِی شَأْن وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآن وَ لاتَعْمَلُونَ مِنْ عَمَل إِلاّ کُنّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ»؛ (در هیچ حال [و اندیشه اى] نیستى و هیچ قسمتى از قرآن را نمى خوانى و هیچ عملى را انجام نمى دهید مگر این که ما گواه بر شما هستیم هنگامى که وارد آن مى شوید). (1)
البته همین گواهى، براى همه چیز و همه کس کافى است، ولى لطف خداوند و مقام عدالت او ایجاب کرده که گواهان دیگرى نیز معین فرموده است.
2ـ پیامبران و اوصیاء
قرآن مى گوید: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةً بِشَهِید وَ جِئْنا بِکَ عَلى هؤُلاءِ شَهِیْداً»؛ (چگونه خواهد بود آن روز که از هر امتى گواهى مى آوریم، و تو را گواه بر آنها قرار مى دهیم). (2)
در حدیثى در ذیل همین آیه در کتاب «کافى» از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: «نَزِلَتْ فِی أُمَّةِ مُحَمَّد(صلى الله علیه وآله) خاصَّةً، فِی کُلِّ قَرْن مِنْهُمْ إِمامٌ مِنّا، شاهِدٌ عَلَیْهِمْ، وَ مُحَمَّدٌ(صلى الله علیه وآله) شاهِدٌ عَلَیْنا»؛ (این، درباره امت محمّد(صلى الله علیه وآله) نازل شده که در هر قرنى براى آنها امامى از ما خواهد بود گواه بر آنان، و محمّد(صلى الله علیه وآله) گواه بر همه ما است). (3)
3ـ زبان و دست و پا و چشم و گوش نیز گواهى مى دهند
قرآن مى گوید: «یَومَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدِیِهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ»؛ (در آن روز، زبان ها و دست ها و پاهایشان بر ضد آنها نسبت به اعمالى که مرتکب شدند گواهى مى دهد). (4)
از آیه 20 سوره فصّلت نیز استفاده مى شود که چشم و گوش در زمره گواهانند، و از پاره اى از روایات بر مى آید که، همه اعضاى تن به نوبه خود اعمالى را که انجام داده اند گواهى مى دهند. (5)
4ـ پوست هاى تن نیز گواهى مى دهند
آیات 20، 21، 22 سوره فصّلت، با صراحت از این موضوع سخن مى گوید و حتى اضافه مى کند، گنهکاران که هرگز انتظار نداشتند پوست هاى تن آنها به صورت گواهانى بر ضد آنان در آیند، آنها را مخاطب ساخته مى گویند: «چرا شما بر ضد ما گواهى دادید»؟ آنها پاسخ مى دهند: «خدائى که همه چیز را به نطق در آورده ما را به سخن در آورده است». (6)
5ـ فرشتگان
قرآن مى گوید: «وَ جائَتْ کُلُّ نَفْس مَعَها سائِقٌ وَ شَهِیْدٌ»؛ (در آن روز هر انسانى وارد صحنه محشر مى شود در حالى که فرشته اى با او است که او را به سوى حساب سوق مى دهد و گواهى از فرشتگان است که بر اعمال او شهادت مى دهد). (7)
6ـ زمین
 آرى زمین که زیر پاى ما قرار دارد، و ما همیشه میهمان آن هستیم و با انواع برکاتش از ما پذیرائى مى کند، نیز دقیقاً مراقب ما است، و در آن روز، همه گفتنى ها را مى گوید، چنان که مى خوانیم: «یَومَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبارَها»؛ (در آن روز زمین اخبار خود را بازگو مى کند). (8)
7ـ زمان نیز از شهود است گر چه در متن آیات قرآن به این امر اشاره نشده، ولى در روایات معصومین(علیهم السلام) شاهد بر آن وجود دارد، چنان که از على(علیه السلام) مى خوانیم: «ما مِنْ یَوم یَمُرُّ عَلَى ابْنِ آدَمَ إِلاّ قالَ لَهُ ذلِکَ الْیَوْمَ یَا ابْنَ آدَمَ! أَنَا یَوْمٌ جَدِیْدٌ، وَ أَنَا عَلَیْکَ شَهِیْدٌ، فَقُلْ فِىَّ خَیْراً وَ أعْمَلْ فِىَّ خَیْراً، أَشْهَدُ لَکَ بِهِ یَوْمَ الْقِیامَةِ»؛ (هیچ روزى بر فرزند آدم نمى گذرد، مگر این که به او مى گوید: اى فرزند آدم! من روز تازه اى هستم و بر تو گواهم، در من سخن خوب بگو، و عمل نیک انجام ده، تا در قیامت به نفع تو گواهى دهم). (9)
به راستى عجیب است، این همه گواهان حق و شاهدان آن دادگاه بزرگ، از زمان و مکان گرفته، تا فرشتگان و اعضاى پیکر ما و انبیاء و اولیاء، و برتر از همه ذات پاک خدا، مراقب اعمال ما هستند و گواه بر ما، و ما چه بى خبریم؟!
آیا ایمان به وجود چنین مراقبانى کافى نیست که انسان را کاملاً در مسیر حق و عدالت و پاکى و تقوا قرار دهد؟ (10)