آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در اين كه چرا آن روز، به «قيامت» و بپاخاستن تعبیر شده، خود قرآن از اين مسأله پرده برداشته مى گويد: «روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى ايستند»؛ همچنين در آن روز فرشته اعظم خداوند كه نامش روح است با ساير ملائكه در يك صف براى اجراى فرمان خدا قيام مى كنند؛ و نيز در آن روز شاهدان و گواهان، براى شهادت بر اعمال انسان ها بپا مى خيزند؛ هم چنين در آن روز حساب و كتاب، برپا مى شود. اضافه بر اينها، قيام مردگان از قبرها، خود يكى از دلايل اين نام گذارى است.

اين نام كه از مشهورترين نام هاى روز رستاخيز است، درست هفتاد بار در قرآن مجيد تكرار شده است؛ از جمله مى فرمايد: «وَ نَضَعُ الْمَوازِيْنَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيامَةِ»(1)؛ (ما ترازوهاى عدل را در روز قيامت برپا مى كنيم). در اين كه چرا آن روز، قيامت و بپاخاستن ناميده شده، خود قرآن مجيد از اين مسأله پرده برداشته مى گويد: (روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى ايستند)؛ «يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ».(2) همچنين در آن روز فرشته اعظم خداوند كه نامش «روح» است با ساير ملائكه در يك صف براى اجراى فرمان خدا قيام مى كنند: «يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِكَةُ صَفًّا ۖ لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَٰنُ وَقَالَ صَوَابًا»(3)؛ (روزى كه روح و ملائكه به صف مى ايستند و هيچ يك جز به اذن خداوند رحمان، سخن نمى گويند و [آنگاه كه مى گويند] درست مى گويند) و نيز در آن روز شاهدان و گواهان، براى شهادت بر اعمال انسان ها بپا مى خيزند: «وَ يَوْمَ يَقُومُ الاْشْهادُ»(4)؛ (روزى كه گواهان به پا مى خيزند) و بالأخره در آن روز حساب و كتاب، برپا مى شود: «يَوْمَ يَقُومُ الْحِسابُ»(5)؛ (روزى كه حساب برپا مى شود).
اين مطلب در دادگاه ها معمول است كه به هنگام اعلام رأى دادگاه همه حاضران اعم از متّهمان و قضّات بپا مى خيزند و رأى نهايى اعلام مى شود. اين بپاخاستن دليل بر احترام به رأى دادگاه و تسليم در مقابل آن است. از اين گذشته، انسان هنگامى كه مى خواهد به طور جدّى كارى را انجام دهد بپا مى خيزد و آماده اجرا مى شود. به همين جهت مسأله قيام، دليل بر تصميم و اراده محكم و آمادگى و احترام نسبت به انجام كارى است و شايد به همين دليل واژه «قيامت» در قرآن مجيد، اين همه تكرار و تأكيد شده است. اضافه بر اينها، قيام مردگان از قبرها، خود نيز يكى از دلايل اين نام گذارى است. در حديثى از امام على بن الحسين(عليه السلام) مى خوانيم: «اَشَدُّ ساعاتِ ابْنِ آدَمَ ثَلاثُ ساعات: اَلسّاعَةُ الَّتى يُعايِنُ فِيْها مَلَكَ الْمَوْتِ وَ السّاعَةُ الَّتى يَقُوْمُ فيها مِنْ قَبْرِهِ وَ السّاعَةُ الَّتى يَقِفُ فيها بَيْنَ يَدَىِ الله تَبارَكَ وَ تَعالى»(6)؛ (شديدترين ساعات انسان ها، سه ساعت است: ساعتى كه فرشته مرگ را در برابر خود مى بيند و ساعتى كه از قبر برمى خيزد و ساعتى كه در برابر خداوند متعال مى ايستد).(7)