فقهای اسلام با توجه به سبب و شأن نزول و ظَهر و بطن آيات، قاعده اى را به دست آورده‌ و با تمسك به آن، احكام را استنباط مى‌ كنند. آن قاعده عبارت است از: «اعتبار به گستردگى لفظ است، نه خصوصيّت مورد»؛ يعنى فقيه بايد خصوصيات مورد را كنار گذاشته و از جنبه هاى عمومى لفظ بهره بگيرد. به عنوان مثال در قرآن آمده: «مشرق و مغرب، از آن خداست! پس به هر سو رو کنید، رو به خدا کرده اید». اين آيه داراى ظَهر و بطن است و در ظاهر با آياتى كه ايجاب مى كند حتما رو به كعبه نماز بخوانيد منافات دارد؛ ولى با مراجعه به شأن نزول، اين تنافى برطرف مى شود.

این آیات درباره وليد بن مغيره مخزومى نازل شده است. وليد در مجلس مشرکان گفت: «شما گمان مى كنيد محمد ديوانه است؟!، آيا هرگز آثار جنون در او ديده ايد؟» گفتند: «نه» ... گفت: «... آيا هرگز سابقه دروغى درباره او داريد؟» گفتند: «نه او هميشه نزد ما به عنوان صادق و امين، شناخته مى شد». در اينجا قريش به وليد گفتند: «پس ... چه بگوييم؟» وليد گفت: «او فقط مرد ساحرى است؛ مگر نديده ايد ميان مردان و خانواده و فرزندان و دوستان ما جدايى مى افكند؟ ...». این کار ولید پیامبر اسلام را سخت آزرده کرد.

روزِ غدیر خم نعمان بن حارث فهرى به پیامبر(ص) گفت:به ما دستور دادى شهادت به یگانگى خدا و این که تو پیامبری بدهیم ، ما هم شهادت دادیم...تا این که على را به جانشینى خود منصوب کردى، و گفتى : «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ». آیا این سخن از ناحیه خداست؟ پیامبرفرمود: آری . نعمان گفت: «اللّهُمَّ إِنْ کانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِکَ فَأَمْطِرْ عَلَیْنا حِجارَةً مِنَ السَّماء»، اینجا بود که سنگى از آسمان بر سرش فرود آمد و او را کشت و این آیات درباره او نازل شد.

پیامبر(ص) برای دعوت مردم به طائف رفت، ولی اشراف طائف او را تکذیب و اذیت کردند. پیامبر(ص) در بازگشت، مشغول تلاوت قرآن یا نماز شد. گروهى از جنّ صداى تلاوت قرآن و نماز حضرت را شنیدند و ایمان آوردند. یا اینکه پیامبر(ص) شبى در مکه نبود، عبدالله بن مسعود می گوید: ترسیدیم پیامبر(ص) را کشته باشند، به جستجوى حضرت رفتیم، دیدیم که از سوى کوه حرا مى آید گفتیم  کجا بودى؟ فرمود: دعوت کننده اى از سوى جنّ به سراغ من آمد، رفتم قرآن براى آنها بخوانم.

این آیات تا آیه 25 درباره ولید بن مغیره نازل شده. بعد از مشورت قریش، ولید بن مغیره  پیشنهاد داد که بگویند: محمد(ص) ساحراست. پس از آن هر کدام پیغمبر را ملاقات مى کرد، مى گفت: اى ساحر اى ساحر. این مطلب بر پیامبر(ص) گران آمد. آیات آغاز این سوره و آیات فوق تا آیه 25 نازل شد و پیامبر(ص) را دلداری داد.

حسن و حسین(ع) بیمار شدند، علی و فاطمه(ع) نذر کردند: اگر آنها شفا یابند سه روز روزه بگیرند. چیزى نگذشت که هر دو شفا یافتند، علی و فاطمه(ع)  روزه گرفتند تا نذر خود را ادا کنند. موقع افطار غذای خود را یک روز به فقیر و روز دیگر به یتیم و روز سوم به اسیر دادند. وقتی پیامبر(ص) گرسنگی اهل بیت خود را دید گریان شد و این آیات درباره آنها نازل شد.

ابو جهل نسبت شعر و شاعرى به پیامبر(ص) می داد و عقبه یا عتبه نسبت کهانت به حضرت می داد. اين دو آيه نفى نسبت هاى ناروايى است كه مشركان و مخالفان به پيامبر(ص) مى‏ دادند؛ زیرا شعر معمولاً زائیده تخیلات و هیجانات عاطفى است، درحالى که قرآن در عین زیبائى و جذابیت، کاملاً مستدل و منطقى و عقلانى است.