آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

پرورش روح امانت داری و پیشگیری از خیانت، در سايه تقويت ايمان امكان پذير است؛ زيرا با اعتقاد و اطمینان به رازقيّت خداوند، کمبودی احساس نمی شود، تا به خیانت منجر شود. از سویی توجه به عواقب معنوی و مادی خيانت، يکي از اسباب پيشگيري از آن است. اميرمؤمنان على(ع) می فرماید: «سر رشته كفر خيانت است». پيامبر اکرم(ص) می فرمایند: «اگر خیانت در خانه اى وارد شود، آن را ويران کرده و بركات الهى آن را آباد نخواهد كرد». بديهى است، خیانت درجامعه نیز آن را ويران کرده و از بركت خالى مى کند.

پرورش روح امانت در افراد و پيش گيرى از خيانت، جز در سايه تقويت مبانى ايمان امكان پذير نيست؛ زيرا شرك، عدم اعتقاد كامل به قدرت پروردگار و رازقيّت او، يكى از ريشه هاى عمده خيانت است. افراد ضعيف الايمان با این تصور كه اگر دست به خيانت نيالايند در زندگى عقب مانده و منافع شان تأمين نمى شود، ذلّت خيانت را به جان مى خرند اما تقویت پايه هاى ايمان، توكل و اعتماد به خدا و اطمينان به وعده هاى تخلف ناپذير او سبب مى شود كه راه انحرافی شرك را براى وصول به مواهب زندگى طی نکند.

از سوي دیگر، نياز يكى از عوامل مهم در خيانت است و لازم است تا سر حد امکان، نيازهاى معقول و مشروع كسانى كه تحت مديريت انسان قرار دارند، برآورده شود تا مبادا نياز، سببی برای خيانت و پاره شدن زنجير طلايى امانت شود. از سوى دیگر، توجه به عواقب شوم خيانت در دنيا وآخرت، رسوايى ها و محروميت هاى ناشى از آن، سرافكندگى در برابر خلق و خالق و گرفتاری در چنگال فقرى كه انسان از آن مى گريزد، به يقين از عوامل باز دارنده و از اسباب پيشگيرى و درمان خيانت است. لقمان در نصيحت به فرزند دلبندش مى فرماید: «يا بُنَّىَّ اِدِّ الاْمانَةَ تَسْلُمُ لَكَ دُنْياكَ وَ آخِرَتُكَ وَكُنْ اَمِيناً تَكُنْ غَنِيّاً»(1)؛ (فرزندم امانت را ادا كن تا دنيا و آخرتت سالم باشد، و امين باش تا غنى شوى). لقمان با تمام وجود فرزندش را تشويق مى کند كه به سوى اين فضيلت اخلاقى يعنى امانت حركت كند و از خيانت بگريزد.

توجه به سخنان اميرمؤمنان على(عليه السلام) که می فرماید: «رَأْسُ الْكُفْرِ اَلْخِيانَةُ»(2)؛ (سر رشته كفر خيانت است)، و در کلامی ديگر می فرماید: «رَأْسُ النِّفاقِ اَلْخِيانَةَ»(3)؛ (سر رشته نفاق خيانت است)، و در حدیثی ديگر می فرماید: «جانِبِ الْخِيانَةَ فَاِنَّها مُجانِبَةُ الاْسْلامَ»(4)؛ (از خيانت كناره گيرى كنيد كه سبب كناره گيرى از اسلام است). با آشنایی با عظمت اين گناه كه با كفر و نفاق و دورى از اسلام برابرى مى كند، از خيانت وحشت خواهيم كرد و اين عامل بازدارنده مهمى است.

پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله) در حديثی تكان دهنده می فرمایند: «اَرْبَعٌ لا تَدْخُلُ بَيْتاً واحِدَةٌ مِنْهُنَّ اِلاّ خَرِبَ وَ لَمْ يَعْمُرْ بِالْبَرَكَةِ اَلْخِيانَةُ وَ السِّرِقَةُ وَ شُرْبُ الْخَمْرِ وَ الزِّنا»(5)؛ (چهار چيز است كه اگر يكى از آنها در خانه اى وارد شود ويران مى گردد و هرگز بركات الهى آن را آباد نخواهد كرد: خيانت، سرقت، شرب خمر، و زنا)، بيشتر به خطر خيانت به امانت پى مى بريم. بديهى است بر اساس این سخن، جامعه اى كه يكى از اين چهار فساد در آن وارد شود، ويران، و از بركت خالى مى شود.(6)