آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از روايات به دست مى آيد كه یکی از امراض بزرگ قلب و بدن «خشوع منافقانه» است؛ یعنی فرد براى عوام فريبى، جوارح را خاشع مى كند؛ ولى قلب را نه. رسول گرامى(ص) در اين باره می فرماید: «بترسيد از خشوع منافقانه و آن اين است كه بدن و جسد، خاشع و قلب، غير خاشع باشد».

در روايات بسياري تاكيد شده است كه مواظب باشيد كه دچار «خشوع نفاق» نگرديد. از رسول گرامى(صلی الله علیه و آله) سه روايت در اين باره نقل شده است: «اِيّاكُم وَ تَخَشَّعَ النِّفَاقَ وَ هُوَ اَنْ يُرَى الجَسَدُ خَاشِعاً وَ القَلبُ لَيس بِخَاشِعٍ»(1)؛ (برحذر باشيد و بترسيد از خشوع نفاق و منافقانه و آن اين است كه بدن و جسد خاشع و قلب غير خاشع باشد).
«تَعَوَّذُوا بِاللّهِ مِنْ خُشُوعِ النِّفَاقِ: خُشُوعِ البَدَنِ وَ نِفَاقِ القَلبِ»(2)؛ (پناه بريد به خدا از خشوع منافقانه، بدن خاشع و قلب حالت نفاق داشته باشد).
«مَنْ زَادَ خُشُوعُ الجَسَدِ عَلَى مَا فِى القَلبِ فَهُوَ خُشُوعُ نِفَاقٍ»(3)؛ (كسى كه خشوع و تواضع بدنش زيادتر از قلبش باشد، پس اين حالت خشوع منافقانه است).
از اين روايات به دست مى آيد كه از امراض بزرگ قلب و بدن اين نوع خشوع است كه براى عوام فريبى جوارح را خاشع مى كند؛ ولى قلب را نه، چه افرادى را ديديم كه براى رسيدن به مقاماتى در نزد مردم چنين كردند و به خيال خود مردم را به خود جلب كردند، در حالى كه دانايان آگاهند و فرد صالح و غيرصالح را از هم تشخيص مى دهند. بنابراین بايد مواظب باشيم دچار چنين افرادى نشويم و به دام آنها نيفتيم، در حالى كه بايد خودمان نيز دچار اين حالت نشويم.(4)