آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از مجموعه کلمات ائمه اهل بیت(ع) درباره رؤیت خداوند استفاده مى شود که آنچه محال می باشد، رؤیت به دیده است، ولى رؤیت به قلب که از آن به شهود باطن تعبیر مى شود براى مؤمنین امکان دارد از این رو امام صادق(ع) در جواب شخصى که از امکان رویت خداوند در روز قیامت پرسیده بود، فرمود: «هرگز رویت با قلب، همانند رویتِ با چشم نخواهد بود؛ منزّه است خداوند از آنچه تشبیه کنندگان و ملحدان او را توصیف مى کنند».

از مجموعه کلمات ائمه اهل بیت(علیهم السلام) درباره رؤیت خداوند استفاده مى شود که آنچه محال می باشد، رؤیت به دیده است، ولى رؤیت به قلب که از آن به شهود باطن تعبیر مى شود ـ براى مؤمنین امکان دارد.
1 ـ محمّد بن فضیل مى گوید: از امام رضا(علیه السلام) سؤال نمودم: آیا رسول خدا ( صلى الله علیه وآله) پروردگارش را دیده است؟ حضرت(علیه السلام) فرمود: به قلبش دیده است؛ آیا نشنیده اى قول خداوند عزّوجلّ را که فرمود: «ما کَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأى»(1)؛ ( او را به چشم سر ندید ولکن او را با قلب خود مشاهده نمود). (2)
2 ـ امام صادق(علیه السلام) در جواب شخصى که از امکان رؤیت خداوند در روز قیامت پرسیده بود، فرمود: «هرگز رؤیت با قلب، همانند رؤیتِ چشم نخواهد بود؛ منزّه است خداوند از آنچه تشبیه کنندگان و ملحدان او را توصیف مى کنند».(3)
3 ـ مردى از خوارج بر امام باقر(علیه السلام) وارد شد و عرض کرد: اى اباجعفر! چه چیزى را عبادت مى کنى؟ حضرت(علیه السلام) فرمود: خدا را. آن مرد باز سؤال کرد: آیا او را دیده اى؟ حضرت فرمود: «چشم ها با مشاهده بینایى او را نخواهند دید، ولى قلب ها با حقیقت ایمان او را خواهند یافت...».(4)
4 ـ یعقوب بن اسحاق مى گوید: به ابا محمّد(علیه السلام) نامه اى نوشته از او سؤال نمودم: بنده چگونه پروردگار خود را عبادت مى کند؛ در حالى که او را نمى بیند؟ حضرت(علیه السلام) در پاسخ نوشت: «اى ابایوسف! آقا و مولا و نعمت دهنده بر من و پدرانم بزرگ تر است از آن که به چشم دیده شود». سؤال کردم: آیا رسول خدا(صلى الله علیه وآله) پروردگارش را دیده است؟ حضرت در پاسخ نوشت: «خداوند تبارک و تعالى از نور عظمتش آنچه دوست داشت به رسولش از راه قلب نشان داد(5).
5 ـ اسماعیل بن فضل مى گوید: از امام صادق(علیه السلام) سؤال کردم که آیا خداوند در روز قیامت دیده مى شود؟ حضرت(علیه السلام) فرمود: «منزّه است خداوند، و بسیار از این معنا بالاتر است. اى فرزند فضل! دیدگان تنها چیزهایى را درک مى کنند که رنگ و کیفیت داشته باشند در حالى که خداوند خالق رنگ ها و کیفیت است».(6)
علاّمه طباطبایى(رحمه الله) مى فرماید: «خداوند متعال در کلام خود گونه اى از رؤیت و مشاهده را ثابت مى کند که غیر از رؤیت بصرى حسّى است، و آن، نوعى شعور باطنى در انسان است که بدون به کار بردن ابزار حسّى یا فکرى مى توان به آن دسترسى پیدا کرد و در پرتو آن، نوعى معرفت به خداوند پیدا مى شود که با معرفت فکرى فرق دارد؛ این معرفت همان وجدان و شهود باطنى است که هیچ نوع حجابى با آن نمى باشد، و هرگز انسان را از او غافل نکرده و به دیگرى مشغول نمى سازد. و همین معنا مراد از لقاى الهى است که در روز قیامت براى صالحین از بندگان فراهم خواهد شد...»(7).(8)