آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

انصار به پیامبر(ص) عرض کردند اگر مشکل مالى پیدا شده، اموال ما در اختیار تو قرار دارد، آیه «قُلْ لاأَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى» نازل شد. منافقان گفتند: پیامبر بر خدا افترا بسته و هدفش این است که ما را بعد از خود در برابر خویشاوندانش ذلیل کند، آیه «أم یقولون افتری...» نازل شد گروهى پشیمان شدند و آیه: «وَ هُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ...» نازل گردید.

در آیه (23) سوره «شورى» می خوانیم: «ذلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللّهُ عِبادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ قُلْ لاأَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ»؛ (این همان چیزى است که خداوند بندگانش را که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند به آن نوید مى دهد. بگو: «من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى کنم جز دوست داشتن نزدیکانم (= اهل بیتم)؛ و هر کس کار نیکى انجام دهد، بر نیکى اش مى افزائیم؛ چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگزار است»).
شأن نزول:
در «تفسیر مجمع البیان»، شأن نزولى براى آیات 23 تا 26 این سوره از پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) نقل شده است که حاصلش چنین است:
«هنگامى که پیامبر وارد «مدینه» شد و پایه هاى اسلام محکم گردید، انصار گفتند: ما خدمت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى رسیم و عرض مى کنیم: اگر مشکلات مالى پیدا شده، این اموال ما بدون هیچ گونه قید و شرط، در اختیار تو قرار دارد، هنگامى که این سخن را خدمتش عرض کردند، آیه «قُلْ لاأَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى»؛ (بگو: من مزدى از شما در برابر رسالت، جز محبت نزدیکانم نمى طلبم) نازل شد، و پیامبر(صلى الله علیه وآله) بر آنها تلاوت کرد، سپس فرمود: نزدیکان مرا بعد از من دوست دارید، آنها با خوشحالى و رضا و تسلیم از محضرش بیرون آمدند، اما منافقان گفتند: این سخنى است که او بر خدا افترا بسته، و هدفش این است که ما را بعد از خود در برابر خویشاوندانش ذلیل کند، آیه بعد نازل شد: «أَمْ یَقُولُونَ افْتَرى عَلَى اللّهِ کَذِب»، و به آنها پاسخ گفت، پیامبر(صلى الله علیه وآله) به سراغ آنان فرستاد، و آیه را بر آنها تلاوت کرد، گروهى پشیمان شدند و گریه کردند و سخت ناراحت گشتند، آیه سوم نازل گردید: «وَ هُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ».
پیامبر به سراغ آنها فرستاد، و آنها را بشارت داد که توبه خالصانه آنان مقبول درگاه خدا است.(1)، (2)