«ربا» دو قسم دارد: 1. «ربای معاملاتی»: معامله یک جنس با جنس مشابه آن که یکی از آنها وزن بیشتری دارد. بنا به نظر شيعه، شرط اساسى در این نوع ربا اين است كه مكيل يا موزون باشد، بنابراين رباى معاملاتى در معدود جارى نيست. 2. «ربای قرضی» که بین موزون، مکیل و معدود فرقی نمی کند و هر نوع سودی که گرفته شود حرام می باشد.

خدا در قرآن به «كم فروشان» هشدار داده كه: واى بر كم فروشان! آنها كه وقتى براى خود وزن مى كنند حق خود را كامل مى گيرند و هنگامى كه مي خواهند براى ديگران كيل كنند كم مى گذارند آيا آنها باور روز قيامت ندارند؟ اگر هر مسلمانى در اين آيات تامل كند حتماً خود را اصلاح كرده و جامعه رو به سعادت مى رود. قوم شعيب(ع) به خاطر همين گناه بزرگ كم فروشي بود كه به عذاب الهى دچار شده و نابود گشتند.

«ربا» در فقه اسلامى دو قسم است: 1- «ربای معاوضه» که باید سه شرط در آن جمع شود: الف) جنس «مكيل» يا «موزون» باشد. ب) هر دو کالای معامله از يك جنس باشد. ج) وزن یکی از طرفین معامله بیشتر باشد. 2- «رباى قرضى» به اين معنا كه چیزی را به كسى قرض بدهد و شرط كند كه به هنگام بازگرداندن، چيزى اضافه بدهد.

«رباى معاوضى» تنها در اجناسى است كه با وزن و پيمانه خريد و فروش مى شود و در معدودات (شمردنى ها) جارى نيست؛ ولى در «رباى قرضى» تفاوتى بين اين سه نيست و در تمامی انواع اجناس، ربای قرضی جارى است؛ و اجماع فقها و اطلاق آیات و روایات و دلایل دیگر مبین این حکم است.