یکی از مشکلات رواياتی كه راههاى فرار از ربا را تجويز مى كند، روايات معارضى است كه حيله هاى شرعى را باطل مى داند و طبق اين روايات، مسلمانان از اين كار نهى شده اند. در نهج البلاغه آمده كه پيامبر(ص) به حضرت علي(عليه السلام) فرمودند: «اى على! مسلمانان در آينده ... ربا را در شكل و هيئت بيع و معامله انجام مى دهند [و با حيله هاى شرعى اقدام به رباخوارى مى كنند])».

اشکالی که بر استدلال کنندگان به آیات قرآن برای حکم به حرمت استفاده از حیله های ربا وارد است این است که آنچه به صورت علّت حكم در آيات و روايات مطرح مى شود، معمولا حكمت حكم است، نه علّت آن؛ بنابراين اگر چه فرار از ربا و ترك رباخوارى براى از بين رفتن ظلم مى باشد؛ ولى لازم نيست اين فلسفه، كه حكمت حكم است، در تمام مصاديق فرار از ربا وجود داشته باشد.

«مالک بن انس» و «نسائى» و دیگران نقل کرده اند: معاویه یک ظرف پر از طلا یا درهم را در برابر بیشتر از وزنش فروخت. «ابودرداء» به او گفت: پیامبر(ص) از چنین کارى نهى فرمود، باید در برابر هم وزنش فروخته شود، معاویه گفت: من در آن اشکالى نمى بینم. ابودرداء گفت: «دیگر در منطقه اى که تو در آن باشى نخواهم ماند». سپس به مدینه نزد «عمر بن خطّاب» آمد و داستان را برایش نقل کرد. عمر به معاویه نوشت: «آن را فقط مثل در برابر مثل و وزن در برابر وزن بفروش». لازم به ذکر است: حرمت رباخوارى، از ضرورى اسلام است.

آیه 275 سوره «بقره» جزای ربا خواران را خلود در جهنم بیان می کند، درحالی که این عذاب مخصوص كسانى است كه بى ايمان از دنيا می روند. پاسخ این اشکال به دو صورت بیان شده است: 1- گناه ربا خواری چنان عظیم است که موجب می شود ربا خواران بی ایمان از دنیا بروند. 2- خلود را به معنای «جاودانگی» نگیریم، بلکه به معنای زمان بسیار طولانی در نظر گرفته شود.