آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

 طبق آیه 59سوره نساء که مردم را به اطاعت از خدا و رسول و اولی الامر دعوت می کند، در هر زمانى باید شخصى در قید حیات باشد تا از او اطاعت نماییم، و از آنجا که این اطاعت، مطلق و بدون هیچ قید و شرط و مانند اطاعت از خدا و پیامبر است، مستلزم عصمت اولى الامر می باشد و گرنه سر از تناقض در مى آورد؛ زیرا اگر اولى الامر معصوم نباشند اطاعت از او برابر با اطاعت از خدا نمی تواند باشد و در صورت اشتباه او دستور خدا به اطاعت از او زیر سؤال می رود.

از جمله آیاتى که از آن ضرورت عصمت امام استفاده مى شود آیه اولى الامر است، خداوند متعال مى فرماید: «أَطِیعُوا اللهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الاَْمْرِ مِنْکُمْ»(1)؛ (خدا و رسول و صاحبان امرى که از میان خود شما است را اطاعت نمایید.)
از این آیه به خوبى استفاده مى شود که در هر عصر و زمانى باید شخصى در قید حیات باشد تا او را اطاعت نماییم، اطاعتى که همانند اطاعت از پیامبر بلکه اطاعت از خداوند است.
مقصود از «اولى الامر» در آیه فوق همان صاحبان شأن و حقّ امر و نهى است، کسانى که زمام امور مردم و اختیار آنان به دستشان است، این آیه از آنجا که بر وجوب اطاعت به طور مطلق و بدون هیچ قید و شرطى دلالت مى کند، مستلزم عصمت اولى الامر است، و گرنه سر از تناقض در مى آورد; زیرا اطاعت خدا و رسول بدون هیچ قید و شرطى واجب است، حال اگر اولى الامر معصوم نباشند و در برخى از امور به گناه یا اشتباه و سهو و نسیان بیفتند و در عین حال بدلیل عطف اولى الأمر به خدا و رسول اطاعت آنان به طور مطلق واجب باشد، مستلزم تناقض در جعل حکم به وجوب اطاعت است، در نتیجه: باید اولى الامر معصوم باشند.
از جمله کسانى که ما را در این معنا همراهى نموده، فخر رازى مفسّر معروف اهل سنّت است. او مى گوید: «خداوند متعال در این آیه امر به اطاعت اولى الأمر به طور جزم نموده است، و هر کس که به طور جزم و قطع، امر به اطاعت او از جانب خداوند شده باشد باید از خطا مصون باشد؛ زیرا در غیر این صورت، اگر با فرض اقدام بر خطا، باز خداوند ما را امر به متابعت از او نماید، لازم مى آید که خداوند امر به فعل خطا کرده باشد. خطا از آن جهت که خطاست، منهى عنه است. و این منجرّ به اجتماع امر و نهى در فعل واحد به اعتبار واحد مى شود که محال است. نتیجه این که: اولى الامر در آیه باید معصوم باشد.»(2).(3)