در چهار آیه از قرآن، یعنی  آیات 2 سوره جمعه؛ 164 سوره آل عمران و 129 و 151 سوره بقره، این دو کلمه ذکر شده است که در سه مورد آن «تزكيه» بر «تعليم» پيشى گرفته است، چرا که يكى از اهداف اصلى بعثت پيامبر اسلام(ص) تزكيه نفوس و تربيت انسانها و پرورش اخلاق حسنه بوده است، هرچند در عمل «تعليم» مقدّم بر آن مى باشد.
 

ادیبان، عالمان و مفسّران بزرگى مثل فراء، اخفش، مبرد، راغب، زمخشری و... می گویند که کلمه مولا به معنی اولویّت در امور و سرپرستى امور و سیادت و ریاست و زعامت می باشد و همچنین ولىّ و مولا، هر دو در این معنا استعمال مى شوند. لذا پیام مهم روز غدیر و آن همه تأکید بر آن چیزی جز امامت علی(ع) نمی باشد.

حضرت علی(ع) در زمان عثمان در احتجاج خود، معنای مولا را از زبان پیامبر(ص) این گونه بیان فرمودند: ولایت علی(ع) مانند ولایت من است؛ هر کس که من بر او أولویّت دارم على(ع) نیز بر او أولویّت دارد.

لفظ مولی در آیه 15 سوره حدید به معنى اولى بکار رفته است؛ و قرائن تاریخی و حدیثی وجود دارد که مقصود از مولى در حدیث غدیر، اولى به تصرف و یا صاحب ولایت می باشد؛ از جمله: 1- در روز غدیر حسّان بن ثابت شاعر پیامبر(ص) به جاى لفظ مولى، کلمه امام و هادى را به کار برد. 2- امام علی(ع) در نامه به معاویه فرمود: پیامبر خدا ولایت مرا بر شما در روز غدیر واجب ساخت.  3- پیامبر(ص)  ابتدا از اولویت خود نسبت به جان آنان اقرار گرفت... بعد فرمود: مَنْ کُنْتُ مَولاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ.

پیامبر(ص) در سال دهم با افراد بسیارى براى حج راهى مکّه شدند. بعد از حج در روز هجدهم ذى حجّه، پیامبر(ص) به فرمان الهی در هوایی بسیار گرم در غدیر خم توقف کرد و دستور داد رفتگان باز آیند و آیندگان برسند، سپس از چگونگى انجام رسالت، و صداقت خود در ابلاغ و بر اولویّت خود بر آنان و از ثقلین، گواهى گرفت آنگاه دست على(ع) را بالا آورد و فرمود: مَن کُنتُ مَولاه، فعلىٌّ مولاه.