اینگونه نیست که شفاعت بدون قید و شرط باشد، و در شرایط مساوی از بین دو نفر که ظلم کرده اند، شامل یکی بشود و شامل دیگری نشود؛ بلکه هر یک از آنها که توبه کند و شرایط شفاعت را کسب کند می تواند از آن بهره ببرد.

داشتن پيمان الهى، يعنى ايمان و رسيدن به مقام خشنودى پروردگار و پرهيز از گناهانى چون ظلم، جزءِ شرايط حتمى شفاعت است.

شفاعت مانند توبه یک فرصت برای بخشش انسانها می باشد و همه انسانها، حتی توبه كاران براى افزايش مقامات معنوى نياز به شفاعت دارند، اگر چه نيازشان در زمينه گناه با «توبه» بر آورده شده است.

امام علی(ع) در خطبه ای شیطان را سرچشمه بسیاری از مشکلات دانسته و می فرماید: «شيطان راههاى انحرافى را آسان جلوه داده و مى خواهد رشته هاى محكم دين شما را بگشايد و به جاى اتحاد، با تفرقه فتنه برپا سازد». در واقع شيطان بيراهه هاى خطرناك را شاه راه مستقيم جلوه داده، و با روش تساهل و تسامح، مسیر اطاعت الهى را مشكل و خشن می نماید و در هر قدم او را به ترك قوانین و پيمانهاى الهی وادار ساخته و او را بى تفاوت می گرداند.

خداوند متعال در آیه 60 سوره «یس» به سرزنش مجرمان پرداخته، چنین مى گوید: «آیا با شما عهد نکردم اى فرزندان آدم، که شیطان را پرستش و اطاعت مکنید که او دشمن آشکار شماست؟» این عهد و پیمان الهى از طرق مختلف، از انسان گرفته شده و بارها این معنى را به او گوشزد کرده است. نخست آن روز که فرزندان آدم در زمین نشو و نما کردند. از سوى دیگر، این پیمان در عالم «تکوین» با دادن عقل به انسان، نیز گرفته شده است. از سوى سوم، با سرشت و فطرت الهىِ همه انسان ها بر توحید، پیمان از انسان گرفته شده است.

امام حسین(ع) در یکی از خطبه های خود در جمع نخبگان امت، با یادآوری آیاتی از سوره مائده، بر امر به معروف و نهی از منکر و وظیفه اجتماعی مردم در قبال همدیگر، تاکید می کند، چرا که مى داند اگر این فریضه به درستى انجام شود، فرایض دیگر اقامه مى گردد. امام با تبیین جایگاه موثر آن ها و میزان نفوذی که دارند، بر نقش پررنگ شان در حمایت از مردم و جلوگیری از پدید آمدن انحراف تاکید کرده و آنها را به خاطر انفعال در مقابل شکسته شدن پیمان های الهی و سازشکاری با ستمگران مورد ملامت قرار می دهد.