رهبران شجاع هنگام اختلاف و پراکندگی یارانشان، به تنهایی می ایستند و می جنگند و تسلیم نمى شوند و تن به ذلّت و شکست نمى دهند هر چند شهید شوند. این موضع گیرى قاطع، تأثیر خود را بر پیروان مى گذارد و افراد با اراده و مصمّم را، قوى تر و بسیارى از افراد بى تفاوت را به موضعگیرى وا مى دارد و یا حداقل در تاریخ ثبت مى شود و براى آیندگان الهام بخش خواهد شد، همانطور که در حماسه عاشورا اتفاق افتاد.

حضرت علی(ع) از وحدت و جدیت شامیان در مسیر باطل و سستی و تفرقه کوفیان در مسیر حق اظهار شگفتی و دردمندی می کند. حضرت گلایه می کند که چرا کوفیان به خاطر سستی، مورد حمله قرار می گیرند و حمله متقابل نمی کنند و در مقابل معصیت های پدید آمده در جامعه، اعتراضی نمی کنند. حضرت ریشه همه این مصائب را سستی و بی تفاوتی می داند. امام سخن کوفیان در بهانه کردن سرمای زمستان و گرمای تابستان برای نجنگیدن را یادآور می شود و می فرماید کسی که از گرما و سرما گریزان باشد از شمشیر گریزان تر است.

امام علی(ع) در خطبه 25 نهج البلاغه، پس از اشاره به غلبه بُسر بن اَرْطاة - فرمانده خونریز سپاه معاویه - بر یمن، به بررسی علّت پیروزی او و شکست کوفیان پرداخته و چهار عامل را در آن دخیل می داند: 1- اتحاد آن ها در باطلشان و پراکندگی کوفیان در امر حقشان. 2- اطاعت آن ها از پیشوای باطلشان و مطیع نبودن کوفیان از پیشوای به حق خویش. 3- ادای امانت آن ها نسبت به رئیسشان و خیانت کوفیان نسبت به رئیس خود. 4- کوشش آن ها در اصلاح شهر و دیار خود و مشغول بودن کوفیان به فساد.

قرآن اختلاف زبان و رنگ در انسان ها را یکى از پایه هاى شناخت اقوام مختلف و از نشانه هاى خداوند می داند؛ اما تورات می گوید در آغاز که زبانِ همه مردم روى زمین یکى بود، اتحاد و یکپارچگی در بین آنها نیز زیاد بود و این قضیه خوشایند خداوند نبود، و از عواقب آن نگرانى داشت؛ لذا به بعضى از فرشتگان فرمود: «بیا به زمین برویم و زبان آنها را مخلوط کنیم تا پراکنده شوند» یعنى تفرقه بیندازم و خدایى کنم!!