امام(ع) در توصیف این افراد مي فرمايد: «[او] خود را عالم خوانده اما عالم نيست و نادانى ها را از جمعى نادان فرا گرفته است و دام هايى از طناب هاى فريب را بر سر راه مردم نصب كرده و قرآن را بر اميالش تطبيق داده است. مردم را در برابر گناهان بزرگ، ايمنى مى بخشد و ادّعا مى كند كه از شبهات اجتناب مى ورزد؛ اما در آن غوطه ور است و ادّعا مى كند از بدعتها دور است؛ اما در ميان آنهاست. چهره اش انسان؛ ولى قلبش حيوان است و راه هدايت را نمى شناسد و طريق گمراهى را درك نمى كند و [در واقع] مرده اى است در ميان زندگان».

خداوند در سوره «رعد» می فرماید: «انّما أنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْم هاد». «انذار» براى آن است که گمراهان از بیراهه به راه آیند، و «هدایت» براى آن است که مردم را پس از آمدن به راه، به پیش ببرد. در روایات متعددى از پیامبر(ص) در کتب شیعه و اهل تسنن نقل شده که فرمود: «من منذرم و على هادى است». فخر رازى در ذیل این آیه نقل می کند: پیامبر(ص) دستش را بر سینه خود گذاشت و فرمود: من منذرم! سپس به شانه على(ع) اشاره کرد و فرمود: تو هادى هستی! و به وسیله تو بعد از من هدایت یافتگان، هدایت مى شوند.

نخستین دستور قرآن براى نفوذ در قلوب انسانها، حتی گمراهان، برخورد ملایم و توأم با مهر و عواطف انسانى است و سرگذشت پیامبران و ائمه(ع) به خوبى نشان مى دهد: آنها هرگز از این برنامه انحراف پیدا نکردند در برخورد ديني جهت جذب مردم، محبت اصل کلى و نخستين است. انبياء و ائمه(ع) نیز هرگز از اين برنامه انحراف پيدا نکردند. از این رو  حتى موسى(ع) مأمور بود، فرعون را با بهترین نامش صدا کند، شاید در دل تاریک او اثر بگذارد. در واقع توسل به خشونت آخرين راه مقابله با ستمگران است.

«الضالِّين» گمراهان عادى مثل بعضي از نصارا هستند که لجاجتي براي گمراه نمودن ديگران ندارند و اذيت چنداني نيز براي حق پويان و رهبران الهي ندارند. وليکن «المَغْضُوبِ عَلَيْهِم» گمراهان لجوج و يا منافقانی هستند که مراحل سنگين تري از عناد و ستيزه جويي با حق و رهبران الهي را در پبش گرفته اند. مثل بعض از يهوديان که علاوه بر گمراهي خود ديگران را نيز گمراه مي کنند.

این سوره هفت بخش دارد: 1- عظمت قرآن مجید و اهمیت آن. 2 - دلائل توحید. 3- ادعاهاى طبیعى مسلکان و پاسخ قاطع به آن. 4- سرنوشت بعضى از اقوام پیشین همچون بنى اسرائیل. 5- تهدید شدید گمراهانى که اصرار بر عقائد انحرافى دارند. 6- دعوت به عفو و گذشت. 7-  مساله قیامت و نامه اعمال.