هنگامی که جامعه دچار انحراف شده، روحیه رفاه طلبی و دنیازدگی بر آن غلبه و فساد سیاسی و اخلاقی و اجتماعی آن را در محاصره قرار داده و از نظر سیاسی هیچ روزنه‌ای برای تنفس وجود نداشت، امام سجاد(ع) توانست از دعا برای بیان بخشی از عقاید خود استفاده کند و بار دیگر تحرّکی در جامعه برای توجه به معرفت و عبادت و بندگی خداوند ایجاد کند. در میان دعاهای امام سجاد، تعبیری وجود دارد که اغلب تکرار شده و این تعبیر، «صلوات بر محمد و آل محمد» است. زمانی که قرار دادن نام علی بر فرزندان تقبیح می‌شد و افراد بدین دلیل مورد تهدید قرار می‌گیرند و کار امویان جز با دشنام دادن به [حضرت] علي(ع) مستقیم نمی‌شود به کار گرفتن این تعبیر ارزش خود را بخوبی نشان می‌دهد. تکیه امام در پیوند دادن محمد و آل محمّد، امری است که خداوند آن را ضمن دستور بر صلوات بر رسول آورده و اهمیت زیادی برای بیان عقاید شیعی دارد. یکی از مضامین مهم سیاسی- دینی صحیفه، طرح مسأله امامت است؛ مفهوم امامت به صورت یک مفهوم شیعی، که علاوه بر جنبه داشتن احقیت برای خلافت و رهبری، جنبه‌های الهی عصمت و بهره‌گیری از علوم انبیا و مخصوصاً پیامبر اکرم(ص) را در حدّی والا نشان می‌دهد. در این دعاها اهداف عبادی و فکری و سیاسی دیگری نیز مورد نظر بوده است؛ مثل بیان اعتقادات صحیح درباره خداشناسی و مبارزه با تشبیه و تجسیم و شناساندن مصادیق واقعی اهل بیت که در قرآن و سنّت بر فضائل و حقوق آنها تاکید شده بود.

بر اساس روایات ایتام بر دو قسم اند: ایتام ظاهرى و ایتام معنوی، ایتام ظاهری افرادی هستند كه پدر و یا مادر خود را از دست داده اند. اما يتيم هاى معنوى، كه از آنها به «ايتام آل محمّد(ص)» تعبير شده، شيعياني هستند كه امام به منزله پدر آنهاست، اما از حضور پدر محروم اند، از این رو، این گروه نیز از ایتام هستند و كفالت أنان بر عهده علما و دانشمندان دينى است. پيامبر(ص) در اين رابطه مي فرمايد: «شديدتر از يتيمى كه پدرش را از دست داده، شيعه اى است كه امام خود را از دست داده و دستش از دامان وى كوتاه است».

پیامبر(ص) مى فرمایند: 1- «اولاد خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوستى پیامبرتان، دوستى اهل بیتش، و قرائت قرآن». 2- «اساس اسلام، دوستى من و اهل بیت من است». 3- «یک روز دوستى آل محمّد، بهتر از یک سال عبادت است، و کسى که بر آن دوستى بمیرد داخل بهشت مى شود». 4- «هیچ بنده اى ایمان کامل پیدا نمى کند، مگر در صورتى که من دوست داشتنى تر نزد او از خودش باشم، و نیز اهل بیتم از اهلش محبوب تر، و...». 5- «اولین چیزى که در روز قیامت از بنده سؤال مى شود، دوستى ما اهل بیت است» و... .

 با مراجعه به روایات امامان معصوم(ع)، پى مى بریم که اهل بیت(ع)، «حبل الله» را بر خود تطبیق کرده اند. شیخ طوسى به سندش از امام صادق(ع) در تفسیر قول خداوند: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِیعاً وَلا تَفَرَّقُوا» نقل کرده که؛ فرمود: «ما ریسمان خداییم.»
 

«صراط مستقيم» مفهوم بسيار وسيعى دارد؛ از جمله اسلام، قرآن، پيامبر(ص) و امامان راستين و ... ولى در روايات اهل سنت، به بارزترین مصداق آن یعنی راه و روش على(ع) و يا محمّد و آل محمّد(ص) تفسير شده است. حاكم حسكانى از پيامبر(ص) نقل مى كند كه فرمود: «خداوند، على(ع) و فاطمه(س) و فرزندان او را حجّت هاى الهى بر خلقش قرار داده و آنها باب علم در امّت من هستند؛ هر كس به وسيله آنها هدايت شود، به صراط مستقيم هدايت شده است».

روايات متعدّدى از طرق شيعه و اهل سنّت به ما رسيده كه در همه آنها تأكيد شده است كه به هنگام فرستادن صلوات بايد عبارت «آل محمّد(ص)» ذكر شود. مثلا در «الصواعق» ابن حجر آمده است كه پيامبر(ص) فرمود: «هرگز صلوات ناقص و ناتمام بر من نفرستيد! عرض كردند: صلوات ناقص و ناتمام چيست؟ فرمود: اينكه فقط بگوئيد: «اللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّد» سپس امساك كنيد؛ بلكه بگوئيد: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّد وَ آل مُحَمَّد»».

پیامبر(ص) فرمودند: هر کس با محبت آل محمّد(ص) از دنیا برود؛ شهید ، با توبه، بخشوده و مؤمن کامل الایمان از دنیا رفته است و هر کس با بغض آل محمّد(ص) از دنیا برود؛ کافر از دنیا رفته و بوى بهشت را استشمام نخواهد کرد. بی شک فاطمه، على، حسن و حسین، آل محمّد(ص) هستند چون محکم ترین پیوند را با وی داشتند. و این از مسلّمات و مستفاد از احادیث متواتر شیعه و سنی  است.