یکی از جنبه‌های حادثه کربلا، بُعد عاطفی آن است. شهادت شانزده تن از اهل بیت پیامبر(ص) به آن صورت استثنایی امری سخت بوده و اندوه ناشی از آن در قلوب شیعه به صورت امری پایدار در آمد.  اثر عاطفی آن بلافاصله در شیعه پدیدار شد و توّابین به عنوان اولين گروهی بودند که تحت تأثیر این بُعد قضیه قرار گرفته و به خاطر مقصر دانستن خود، راه قيام و شهادت را انتخاب نمودند.
با نگاهی به آنچه در احادیث امامان(ع) درباره اقامه عزاء و زیارت مرقد امام حسین(ع) وارد شده می‌توان دریافت که به سرعت بعد عاطفی کربلا جای خود را در جامعه شیعه باز کرده و حتی گروه‌هایی از سُنّیان را نیز به خود جذب کرد.  به مرور عزاداری سالانه آغاز شد و ادبیات شیعی نیز تحت تاثیر این قضیه و سایر رخدادهای خونینی که برای شیعیان (اعم از زیدی با امامی) پیش آمد، ادبیاتی مبتنی بر «مرثیه» شد.

در آیه 75 سوره «واقعه» مى خوانیم: «فَلاأُقْسِمُ بِمَواقِعِ النُّجُوم»؛ (سوگند به جایگاه ستارگان). مفسران در مورد «مَواقِعِ النُّجُوم» تفسیرهاى متعددى ذکر کرده اند: 1- به معنی  جایگاه ستارگان و مدارات و مسیر آنها. 2- منظور محل طلوع و غروب آنها است. 3-  منظور سقوط ستارگان در آستانه رستاخیز و قیامت است. 4- به معنى غروب ستارگان است. 5- اشاره به نزول قسمتهاى مختلف قرآن در فواصل زمانى متفاوت است. گرچه منافاتى بین این معانى نیست، ولى تفسیر اول، از همه مناسب تر به نظر مى رسد.

سوره «واقعه» چنان که از نامش پیدا است، از قیامت و ویژگیهاى آن سخن مى گوید، اما مى توان محتواى سوره را در چند بخش خلاصه کرد: حوادث آغاز ظهور قیامت؛ گروه بندى انسانها در آن روز به «اصحاب الیمین» و «اصحاب الشمال» و «مقرّبین» و بحث درباره هرکدام؛ ذکر دلائل مختلفى پیرامون مسأله معاد؛ ترسیمى از حالت احتضار؛ و بیان اجمالی پاداش و کیفر مؤمنان و کافران.

کسى که سوره واقعه را بخواند، از غافلان نخواهد بود و اگر آن را در هر شب جمعه بخواند، خداوند او را دوست دارد، و نزد همه مردم محبوبش مى کند، هرگز در دنیا ناراحتى نمى بیند، فقر و فاقه و آفتى از آفات دنیا دامنگیرش نمى شود، و از دوستان امام على(ع) خواهد بود؛ و اگر هر شب بخواند، هرگز فقیر نخواهد شد.

از بهترین رموز ماندگارى واقعه کربلا، زبان شعر و هنر است. تأثیرگذارى برخی از اشعار حماسی کربلا، که مورد توجه مردم قرار گرفته،  در پاره اى از اوقات از ده ها سخنرانى بیشتر است.