عوامل «سعادت» و «شقاوت» از منظر امام علي(ع)

از نظر امام علی(علیه السلام) عوامل «سعادت» و «شقاوت» انسان چه چیزهایی است؟

پیام خطبه 86 این است که عوامل خوشبختى و بدبختى انسان، پيش از آنکه بيرونی باشد از درون جانش بر مى خيزد. اوست كه خود را سعادتمند مى كند یا بر اثر پيروى از هوا و هوس و كبر و غرور، اسباب بدبختى خويش را آماده مى سازد؛ لکن غالب مردم عصر و زمان ما، عوامل بدبختى خود را در بيرون از وجود خويش جستجو مى كنند و غالباً خود را فريب مى دهند و راه چاره را بر خود مى بندند؛ در حالى كه بايد اسباب مشكلات را در روحيات خود، در پيوندهاى اجتماعى، در هوا و هوسها، در اختلاف و نفاق و در حسادتها و هواپرستى ها جستجو كرد.

چیستی «آرامش» و راه دستیابی به آن

«آرامش» چیست و راه دستیابی به آن چگونه است؟

خوشبختى همان چيزى است كه هنگامى که انسان به آن مى رسد در خود احساس آرامش روح، تن، و وجدان مى كند؛ بنابراين اگر خوشبختی را به «آرامش» كه اثر عمومى جلوه هاى گوناگون آن است تفسير كنيم اشتباه نكرده ايم. در عصر ما همه چيز هست اما آرامش نيست با اينكه تمام تلاشها بخاطر آن صورت مى گيرد اما عجيب اين است که روز به روز فاصله ميان مردم عصر ما و اين گمشده بزرگ بيشتر مي شود! اما پيدا كردن آرامش كامل كار مشكلى نيست و يا اگر مشكل است لااقل محال نيست.

اعتقاد به قضا و قدر الهی، و عدم منافات آن با اختیار انسان

مقصود از قضا و قدر چیست؟
اگر مقصود این است که آفریدگار سرنوشت هر فردی را معین کرده و هر یک از ما ناگزیریم از آن پیروی نماییم و نمی توانیم از سرنوشت خود پا فراتر گذاریم پس معنای آیه «لیس للانسان الا ما سعی»(1) و این که برای انسان بهره ای جز سعی و کوشش او نیست! چیست؟

برخی برای اینکه در برابر مسؤولیّت خود شانه خالى کنند، اشتباهات و کوتاهى هاى خود را به گردن قضا و قدر الهی می گذارند! در حالیکه در صفحه هستى عامل و محرّکى به نام قضا و قدر که خارج از محیط زندگى و اراده فاعل باشد نیست؛ مقصود از تقدیرهاى خداوند همان سنّت هاى قطعى است که بر ما و جهان حکومت مى کنند و تأثیر این سنّت ها در خوشبختى و بدبختى مردم، قطعى و تخلّف ناپذیر است و ما در انتخاب هر سنّتى از این سنن مختار و آزاد مى باشیم.

قرآن و تقسیم بندگان به سه گروه، در قیامت

قرآن کریم بندگان را در قیامت به چند گروه تقسیم مى کند؟

قرآن کریم با توجه به أحوال مردم در قیامت، آنها را به سه گروه تقسیم کردهاست: 1- کسانى که نامه اعمالشان را به دست راستشان مى دهند و این امر در قیامت نشانه اى براى مؤمنان نیکوکار و اهل نجات است.  2- گروهى که نامه هاى اعمالشان را به دست چپشان مى دهند، که خود نشانه ای است براى تیره بختى و جرم و جنایت آنها. 3- کسانى که نه تنها در ایمان پیشگامند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانى نیز پیشقدم اند. آنها «اسوه»، امام و پیشواى خلقند، و به همین دلیل مقربان درگاه خداوندِ بزرگند.

علل خداجوئى انسان ها

چرا براى شناسائى پروردگار جهان فکر و مطالعه مى کنیم؟

نخستین چیزى که ما را به دنبال خداجویى و شناسایى آفریننده جهان هستى مى فرستد؛ همان روح تشنه و جستجوگر ما است. از سوی دیگر، حس شکر گزاری برای تشکّر از خالق هستی سبب شناخت خداوند می شود. یکی دیگر از عوامل شناخت خدا این است که در زندگى این دنیا، مذهب ها و مکتب هاى مختلف هر کدام ما را به سوى خود دعوت مى کند، و خوشبختى و بدبختى ما، به بررسى و انتخاب بهترین راه بستگى دارد، و ناگزیریم راهى را انتخاب کنیم که موجب تکامل ماست و از آنچه ما را به پرتگاه های فساد و سیه روزى مى کشاند پرهیز نماییم.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

کَفى بالإيثارِ مَکْرُمَةً

براى بزرگوارى، ايثار بس است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22