نفی «سکون» و «حرکت» از ذات خدا در کلام امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) با چه استدلالی «سکون» و «حرکت» را از ذات خداوند نفی می نماید؟

امام علی(ع) درباره نفی «سکون» و «حرکت» از ذات خداوند می فرماید: «سكون و حركت در او راه ندارد [زيرا] چگونه مى تواند چيزى بر او عارض شود كه خودش آن را ايجاد كرده؟ و چگونه ممكن است آنچه را او ظاهر كرده به خودش بازگردد و تحت تأثير آفريده خويش قرار گيرد؟». به فرموده امام(ع) اگر حركت و سكون در ذات خداوند راه پيدا كند ذاتش تغيير مى پذيرد، كُنه ذاتش تجزيه مى شود، مفهوم ازليّت براى او ممتنع مى گردد، بايد پشت سرى داشته باشد اگر پيش رويى دارد، بايد در جستجوى كمال باشد و ... .

معنای واژه «لِتَسکُنوا»

منظور از واژه «لِتَسکُنوا» چیست؟

«لِتَسْكُنُوا» از مادّه «سكون» در اصل به معنى ثابت شدن چيزى بعد از حركت است. در «مقاييس اللّغه» آمده است كه اصل آن به معنى آرامش و حالت خلاف اضطراب و حركت است. گاه نیز به کم شدن فشار طوفان و باد، و گرما و سرما، و باران و غضب نيز اطلاق مى‌ شود.

اشاره به برهان حرکت، در قرآن

آیا در قرآن به برهان حرکت اشاره شده است؟

آیه 12 سوره انعام مى فرماید: «وَلَهُ ما سَکَنَ فِى اللَّیْلَ و النَّهار». «حرکت» و«سکون» دو حالت عارضى و حادث اند، نه قدیم و ازلى. حرکت: بودن چیزى در دو زمان مختلف در دو مکان و سکون: بودن چیزی در دو زمان در یک مکان معین است؛ بنابراین در ذات حرکت و سکون توجه به حالت سابقه نهفته شده و چیزى که حالت قبلی داشته، ازلى نیست. پس اجسام که از حرکت و سکون خالى نیستند، حادثند و نیازمند به آفریدگار. ولى خداوند چون جسم نیست، نه حرکت دارد و نه سکون، نه زمان دارد و نه مکان؛ و به همین جهت ازلى و ابدى است.

جهان رو به پیری

آیا این فرضیه که جهان بر اثر تجزیه رو به نابودی است و در نهایت به سکون و عدم تبدیل می گردد درست است؟

ازليت و ابديت اين جهان كنونى مفهومى ندارد، جهان مادى حتماً آغازى دارد و بر خلاف تصور بعضى، طول عمر آن به بى نهايت نمى پيوندد، زيرا اگر بى نهايت سال بر عمر آن گذشته بود، بايد بى نهايت سال پيش تمامى اتم هاى آن تجزيه و تبديل به انرژى شده باشند. تمام مشاهدات موجود نشان مى دهد كه جهان رو به «فرسودگى» مى رود، زيرا مى دانيم جهان از اتم ها تشكيل شده و اتم هاى جهان همه بدون استثناء در حال تجزيه اند.

اَشکال و شئون «عبادت»

«عبادت» به چه اَشکالی صورت می گیرد؟

عبادت پروردگار، شئوني دارد. گاهي به صورت فكر و ذكر و شكر است؛ گاهي به صورت حركت و زماني به صورت سكون تا معبود عزّوجلّ چه دستور دهد و رسول معبود(ص) چه پيامي آورده باشد. به عبارت ديگر معبود گاهی دستور حركت و هروله مي دهد، نظير سعي بين صفا و مروه؛ گاهي دستور گردش به دور خانه خود را مي دهد، نظير طواف در حج و عمره؛ گاهي هم وقوف و اقبال همراه با تعظيم و بزرگداشت را در خانه خود، واجب يا مستحب مي شمارد، نظير اعتكاف.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثارُ زِينةُ الزُّهْدِ

ايثار، زيور پارسايى است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22