معناي «ترتيل» قرآن
منظور از «ترتیل» چیست؟
منظور از «ترتيل» اين است كه قرآن را به طور واضح بخواند؛ یعنی نه مثل شعر به سرعت و نه مثل شن و ريگ بيابان پراكنده و با فاصله زياد؛ بلكه بايستي مكث كند و در قرائت توقف نمايد و به دنبال كيفيّت و اثرپذيرى باشد.
منظور از «ترتيل» اين است كه قرآن را به طور واضح بخواند؛ یعنی نه مثل شعر به سرعت و نه مثل شن و ريگ بيابان پراكنده و با فاصله زياد؛ بلكه بايستي مكث كند و در قرائت توقف نمايد و به دنبال كيفيّت و اثرپذيرى باشد.
بعضى معتقدند كه اين جريان يكى از لوازم و آثار تمدن جديد است؛ عدّه اى هم كه مى خواهند هم ديندار باشند و هم آزاد، دست به دامن تصوف مى زنند؛ بعضی هم بخاطر ايجاد اختلاف و تفرقه در نقاط مختلف و تسلط و حکمرانی بر آنان آن را ترویج می کنند؛ دسته اى هم معتقدند كه جنبش تصوّف يك جنبش ملّى و ادبى است و چون بزرگان ادب صوفی اند احیای آثارشان موجب احیاء تصوف است؛ عده ای هم عقيده دارند كه پناه بردن بعضى از مردم به سلسله هاى تصوف عكس العمل تندروى هاى دسته اى از روحاني نماهاست.
در حرمت غناء مشکلى وجود ندارد، اما تشخیص موضوع غناء مشکل است. آیا هر صوت زیبائى «غنا» است؟ از مجموع کلمات «فقهاء» و سخنان «اهل سنت» مى توان استفاده کرد که «غناء»، آهنگ هاى طرب انگیز و لهو و باطل است گاه یک آهنگ، هم خودش غنا و لهو و باطل است و هم محتواى آن غنا، از این رو اشعار پر محتوا، یا آیات قرآن، دعاء و مناجات را به آهنگى بخوانند که مناسب مجالس عیاشان و فاسدان است، و در هر دو صورت حرام مى باشد. به عبارتی غنا آهنگى است که متناسب مجالس فسق و فجور و اهل گناه و فساد مى باشد.
«لَهْوَ الْحَدِیْث» هرگونه سخن یا آهنگی که انسان را به گمراهى مى کشاند، در بر مى گیرد، مانند «غنا»ی شهوت انگیز، یا سخنانى که از طریق محتوا انسان را به فساد سوق مى دهد و یا از هر دو طریق، و یا مانند داستان هاى خرافى که سبب انحراف مردم از «صراط مستقیم» الهى مى گردد، و یا سخنان سخریه آمیزی که به منظور محو حقّ و تضعیف پایه هاى ایمان مطرح مى شود و غیره. لذا این واژه - همانگونه که از روایات برمی آید- مفهوم وسیعی دارد که همه اینها و مانند آن را فرا می گیرد.
اعجاز ظاهری، یکی از ویژگی های بارز قرآن است. کلمات زیبا و جملات آهنگین آن، بر روح و جان انسان تاثیر می گذارد. در این بین، غیرمسلمانانی که با واژگان عربی هیچگونه آشنایی ندارند، هنگام شنیدن آیات قرآن، آن را متنی ممتاز و معجزه آسا می دانند.
هر صوت زیبایی مصداق غنا نیست. غناى حرام صوتى است که متناسب مجالس فسق و فجور و اهل گناه و فساد مى باشد.
غناى حرام صوتى است که متناسب مجالس فسق و فجور و اهل گناه و فساد مى باشد. به تعبیر دیگر، صوتى است که قواى شهوانى را درانسان تحریک مى کند، و انسان در آن حال احساس تمایل به انجام گناه مى کند. البته گاه یک «آهنگ» هم خودش غنا و لهو و باطل است و هم محتواى آن، به این صورت که اشعار عشقى و فسادانگیز را با آهنگ هاى مطرب بخوانند، و گاه تنها آهنگ، غناست، به این صورت که اشعار پر محتوا یا آیات قرآن و دعا را با آهنگى بخوانند که مناسب مجالس عیّاشی است، که در هر دو صورت حرام مى باشد.
رسول الله(ص)
عليکم بالصوم؛ فإنه محسمة للعروق و مذهبة للأشر
بر شما باد به روزه گرفتن که آن رگها را مي بُرد [شهوت را کم مي کند] و سرمستي را مي بَرد
ميزان الحکمة 6 / 389