آموزه ها واعتقادات دینی قابل تحمیل نیستند، زیرا دین سلسله ای از باورهای قلبى است كه اجبار در آن راه ندارد. برای اعتقاد به دین، چاره ای جز استدلال و تعقل نیست؛ لذا در جامعه اسلامی راه «حقیقت جویی» برای همه باز است. ضمن اینکه برای درک حقیقت می توان تحقیق کرد بدون اینکه تغییر دین داد. بازگشت از اسلام هم مادامی که از سوی شخص بیان نشده، حکم «ارتداد» را در پی ندارد. اما اگر این چنین شخصی عقاید جدید خود را علنی کند، جامعه اسلامی تعامل دیگری با او خواهد داشت. چرا كه اين عمل نوعی «اخلال و تضعیف» جامعه اسلامى است.

هنگامى که پیغمبر خواست دعوتش را علنى کند بر فراز کوه صفا فریاد زد: یا صَباحاهُ. بعد رو به مردم فرمود: اگر خبر دهم که سواران دشمن از کنار این کوه به شما حمله ور مى شوند، مرا تصدیق می کنید؟ آنها گفتند: ما از تو دروغى نشنیده ایم. پیامبر فرمود «اِنِّى نَذِیْرٌ لَکُمْ بَیْنَ یَدىْ عَذاب شَدِیْد». هنگامى که ابولهب این سخن را شنید گفت: «تَبّاً لَکَ أَ ما جَمَعْتَنا اِلاّ لِهذا». این سوره نازل شد و به او پاسخ داد.

اصحاب سبت گروهی از یهودیان بودند که با دستور خدا درباره نهی از ماهی گرفتن در روز شنبه مخالفت کردند. بر اساس روایات آنها ابتدا به سراغ حیله شرعی رفتند و با حفر حوضچه هایی کنار دریا یا به دریا انداختن قلاب در روز شنبه و صید آنها در روز بعد با این قانون مخالفت کردند و بعد به خاطر کوچک شمردن گناه، کم کم آن را به صورت علنی انجام می دادند.

سران قریش بعد از دعوت علنی پیامبر(ص) به ابوطالب گفتند: برادرزاده ات به خدایان ما ناسزا مى گوید... ابوطالب پیام را به پیامبر(ص) رساند، پیامبر فرمود: اگرآنها در یک جمله با من موافقت نمایند بر عرب حکومت می کنند. ابوطالب، این پیام را به آنها رساند، آنها گفتند: منظورت، کدام جمله است؟ پیامبر به آنها فرمود: «تشهدون ان لا اله الا الله، واِنی رسول الله»، آنها گفتند: ما خدایانمان را رها کنیم و تنها به سراغ یک خدا برویم؟