کتب آسمانی، وحی الهی یا تجلّی شخصیّت باطنی و روان ناخود آگاه پیامبران؟

گفته می شود وحی منشاء الهی ندارد، بلکه نتیجه تجلّی شخصیّت باطنی و روان ناخود آگاه پیامبران است؛ آنها فهم و یا خیالات خود را بعد از دوره ای عزلت گزینی و تفکّر به نام وحی به مردم ارائه می دهند. با توجّه به این نظریّه ها، چرا باید کتب پیامبران را وحیانی و الهی بدانیم؟

اولا: این ادعا تنها يك «فرضيه» است و صرف «احتمال» دلیل مناسبی برای انکار امری قطعی نیست.ثانیا: چه اصرارى است كه تمام حقايق جهان را تنها با همين «معلومات تجربى» فعلى تفسير كنيم؟! به اعتراف بسیاری از دانشمندان، حقايق اسرار اين جهان، منحصر به همين كشفيات علمى‏ امروز نیست و اين اصرار و پافشارى، بسيار بى‏ مورد است. ثالثا: از آنجا که ادله و شواهد فراوانی بر خلاف این فرضیه وجود دارد حتی احتمال چنین مطلبی نیز درست نیست؛ بعضی از این شواهد عبارت اند از: الف) معجزات علمی و حقایقی که در کتب آسمانی خصوصا قرآن وجود دارد و فقط خداوند از آن اطلاع دارد و از توان پیامبران خارج است. ب) آیات فراوانی که به صراحت کتب آسمانی را از جانب خداوند می داند. ج) حضور پیامبران در بین مردم و پایه گذاری غلط این فرضیه بر «عزلت گزینی» آنها.

معنى هدایت و ضلالت الهی

منظور از هدایت و ضلالت الهى چیست؟

«هدایت تشریعى» به معنى ارائه طریق؛ بدون قید و شرط و جنبه عمومى و همگانى دارد، چنانکه در آیه 3 سوره دهر آمده: «إِنّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمّا شاکِراً وَ إِمّا کَفُوراً»، اما «هدایت تکوینى» به معنى گرفتن دست بندگان و حفظ و حمایت از آنها تا رساندن به ساحل نجات، هرگز بى قید و شرط نیست. اضلال نقطه مقابل هدایت  است و مخصوص گروهى است که اوصاف آنان در قرآن بیان گشته است.

دلایل مصونیّت قرآن از تحریف

آیا قرآن به همین صورت کنونى و موجود امروز، بر پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) نازل شده است و دلایل عدم تحریف قرآن چیست؟

قرآن برخلاف سایر کتب آسمانی از تحریف مصون مانده زیرا قرآن کتابى بود که با شؤون اصلى زندگى مسلمانان مانند سیاست و اقتصاد و حتی آداب معاشرت آنها تماس داشت، و در همه حوادث روزمرّه اوّل به قرآن مراجعه مى شد؛ لذا کمترین تحریف در آن عکس العمل مسلمانان را درپی داشت. همچنین تاکید فوق العاده پیامبر(ص) و اهتمام ویژه مسلمانان بر حفظ و کتابت و قرائت قرآن، احتمال تحریف را از بین می برد. ضمن اینکه در آیاتی از قرآن به حفظ آن از تحریف اشاره شده و علما نیز بر این مسئله اجماع دارند.

خداوند و چگونگی هدایت انسان

خداوند انسان را چگونه به راه راست هدایت مى کند؟

طبق آیه 9 سوره نحل، یکی از نعمت های بسیار مهم معنوی که خداوند آن را بر خود فریضه شمرده، قصد السبیل یا راه راستی که انحراف و ضلالت در آن وجود ندارد می باشد. خداوند هم در جنبه تکوینی استعدادهای گوناگونی برای رسیدن کمال به انسان داده و هم در جنبه تشریعی با فرستادن پیامبران و کتب آسمانی او را به پیمودن این راه تشویق کرده و از مسیرهای انحرافی بازداشته است.

علم خدا به سعادت و شقاوت و ارتباط آن با جبر

آیا علم خداوند به سعادت و شقاوت انسان موجب جبر است؟

خداوند در سوره هود، مردم را به شقى و سعید تقسیم کرده است. برخی مفسران از آن برداشت جبر کرده اند، درحالیکه طبق آیات در آن روز گروهى در پرتو اعمالشان سعادتمند و گروهى به خاطر اعمالشان شقاوتمندند و خدا مى داند چه کسانى به اراده و به خواست خود در طریق سعادت گام مى نهند و چه گروهى با اراده خود در مسیر شقاوت گام مى نهند. بر طبق عقیده جبریون، تعلیم و تربیت لغو خواهد بود و آمدن پیامبران و نزول کتب آسمانى، تشویق و توبیخ، مؤاخذه و پاداش، همگى ظالمانه محسوب مى گردند.

شأن نزول آیات (188 ـ 189) سوره «آل عمران»

شأن نزول آیات (188 ـ 189) سوره «آل عمران» چه می باشد؟

در شأن نزول آیات 188-189 سوره آل عمران دو نظر وجود دارد. عده ای معتقدند آیات درباره جمعی از یهود نازل شده که کتب آسمانی خود را تحریف و کتمان کردند و از این کار خود خوشحال بودند. عده ای دیگر هم آیات را درباره منافقان دانسته اند، آنها به بهانه داشتن عذر از شرکت در جنگها خودداری کرده و جلوی رفتن دیگران را می گرفتند. با این وجود توقع تحسین شدن هم داشتند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال علي (عليه السلام):

جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ لِلاِْسْلامِ عَلَماً وَ لِلْعَائِذِينَ حَرَماً

خداوند حجّ و کعبه را نشان و پرچمى براى اسلام قرار داد و براى پناه آورندگان، آنجا را خانه امن ساخت

وسائل الشيعة: 11/15