اولا: مجازات های رستاخيز اثر تكوينى و خاصيت عمل دنیایی است و اثر تکوینی عمل همواره با انسان همراه است؛ در حقیقت اعمال انسان در اين عالم نابود نمى‏ شود، و باقى مى‏ ماند، در روح او نيز آثار و ملكاتى برجاى خواهد گذشت، سپس اين ملكات و آثار عمل در تمام عوالم با انسان همراه است، و آن اعمال نيز در قيامت تجسم مى‏ يابد و با او خواهد بود و او را شكنجه و آزار خواهد داد.
ثانیا: عذاب های درد ناک و طولانی آخرت متناسب با شاکله شخصیّتی گناهکاران است؛ گناهکاران اگر هزاران برابر زندگی دنیا هم عمر می کردند باز هم عاقبت شان تغییری نمی کرد و این به آن خاطر است که نفس انسان سال های زیادی در دنیا با خلقیّاتی پرورش می یابد و به اموری عادت می کند که باعث تداوم بر گناه می شوند. به بیان امام صادق(ع) «اهل دوزخ از اين رو در دوزخ جاودان باشند كه نيّت داشتند اگر در دنيا جاودان باشند هميشه نافرمانى خدا كنند».
ثالثا: گناهکارانی که عذاب می شوند به عذاب های شدید و جاودانه ی آخرت هشدار داده شده اند؛ رهبران الهى و پيامبران بزرگ و اوصياى آنان، به عذاب شدید و جاودانه ی برخی از گناهان هشدار داده اند. با این حال، در صورت ارتکاب چنین گناهانی، به چه كسى مى‏ توانيم ايراد بگیریم، و بر چه چيز خرده گرفته، و به كدام قانون اعتراض نماييم؛ جز به خودمان!

بشر با مشاهده پدیدآمدن ها و نابودی های مکرر موجودات فکر می کند که هر پدیده عمر معینی دارد، اما از نظر علم امروز حدّ ثابتى براى طول عمر موجودات زنده وجود ندارد. امروزه نظریه عمر ثابت موجودات طبیعی باطل گردیده است و بسیاری از دانشمندان و پزشکان و زیست شناسان می کوشند با آزمایشهای خاص یا مطالعه روی تغذیه و شرایط اقلیمی یا القای روحیات و طرز تفکر آرامبخش یا کشف راه هایی برای جلوگیری از تصلب شرایین و اختلالات متابولیستی یا استفاده از انجماد و... عمر انسان را به چندین برابر افزایش دهند.

برخی جاهلان به حقیقت دعا آنرا عامل تخدیر و نوعی فضولی در کار خدا و متضاد با مقام تسلیم دانسته اند، درحالیکه دعا نشانه دست کشیدن از اسباب و علل طبیعی نیست؛ بلکه دعا باعث صفاى نگاه، متانت رفتار، انبساط و شادى درونى، چهره پر از یقین، استعداد هدایت و نیز استقبال از حوادث می شود و انسان به وسیله دعا، توجه و شایستگى بیشترى براى درک فیض خداوند پیدا مى کند، لذا دعا عین تسلیم در برابر قوانین آفرینش است، نه چیزى بر خلاف آن. از همه گذشته دعا یک نوع عبادت و خضوع و بندگى است و اثر تربیتی دارد.

در روایات اسلامى شرائطى براى استجابت دعا بیان شده است. از جمله: پاکى قلب، پاکى اموال، مبارزه با فساد، عمل به پیمان هاى الهى، دعا  همراه با عمل. نتیجه این که دعا نه تنها جانشین اسباب طبیعى و وسائل عادى براى وصول به هدف نیست؛ بلکه براى اجابت آن در برنامه هاى زندگى دعا کننده هم دگرگونى کلى لازم است.

یقیناً اصل «علّیت» جزء اصول مسلّم علوم بشرى است. معجزات نیز داراى علّت هستند. لکن ممکن است این علّت، علّت ماوراى طبیعى باشد زیرا این عالم منحصر به مادّه و طبیعت نیست. یا حتّى ممکن است یک علت طبیعى ناشناخته داشته باشد.

همان طور که والدین  صفات جسمى و روحى خود را طبق قانون وراثت طبیعى، به نسل هاى بعد منتقل مى کنند، اموال آنها نیز از این قانون مستثنى نیست و به نسل آینده منتقل می شود. ضمن اینکه بسیارى از مردم با این که سرمایه کافى براى زندگى خود تا پایان عمر را دارند، باز دست از تلاش و کوشش براى کار و تولید بیشتر، بر نمى دارند و هدفشان تأمین آینده فرزندانشان است. بنابراین قانون ارث علاوه بر این که یک امر طبیعى و فطرى است مى تواند تحرک و جنبش بیشترى به چرخ هاى اقتصادى یک کشور بدهد.

از مجموع آیاتى که درباره «مصائب» در قرآن مجید آمده است، بر مى آید مصائب بر دو گونه است؛ برخی مصائب مانند: مرگ و حوادث طبیعی که با طبیعت زندگى انسان سرشته شده، و اراده بشر کمترین تأثیرى در آن ندارد؛ همه به اذن خدا روى مى دهد. برخی مصائب هم خود انسان به نحوى در آن نقش دارد و به خاطر اعمال انسان دامان او را می گیرد. البته در این نوع مصائب نیز تأثیر این اسباب از ناحیه خداوند و به اذن و فرمان او است، که اگر اراده کند هر سببی، بى رنگ و بى اثر مى شود.