آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

یقیناً اصل «علّیت» جزء اصول مسلّم علوم بشرى است. معجزات نیز داراى علّت هستند. لکن ممکن است این علّت، علّت ماوراى طبیعى باشد زیرا این عالم منحصر به مادّه و طبیعت نیست. یا حتّى ممکن است یک علت طبیعى ناشناخته داشته باشد.

هرچند این توهّم براى بعضى پیدا شده که اگر ما معجزات را بپذیریم باید اصل علیت را به کلّى برهم زنیم و قبول کنیم که ممکن است معلولى بدون هیچ گونه علتى وجود پیدا کند؛ و این موضوعى است که هیچ عالم و دانشمندى نمى تواند آن را بپذیرد.
یقیناً اصل علّیت جزء اصول مسلّم علوم بشرى است و در فلسفه نیز این موضوع جزء ابتدایى ترین و مسلّم ترین مسائل محسوب مى شود که هیچ حادثه اى بدون علّت امکان وجود ندارد؛ قائلین به معجزه این اصل مسلّم را انکار نمى کنند.
بنابراین برخلاف این توهم و پندار، معجزات حتماً داراى علّت هستند. ممکن است این علّت، علّت ماوراى طبیعى باشد؛ ـ زیرا عالم منحصر به عالم مادّه و طبیعت نیست ـ و یا حتّى ممکن است یک علت طبیعى ناشناخته باشد؛ یعنى علتى که شناخت آن براى افراد بشر بدون اتّکاى بر علم و قدرت پروردگار امکان پذیر نیست. بنابراین هرگاه انسانى به این عامل طبیعى ناشناخته دست پیدا کند حتماً متّکى به یک نیروى الهى است.
معجزات انبیاء ممکن است از نوع اول باشد یا از نوع دوم; زیرا هر دو براى اثبات ارتباط آنها با خدا یکسان است.
قرآن مجید نیز کراراً روى قانون علیت تکیه کرده و آن را به عنوان یک اصل مسلّم، چه در عالم طبیعت و آفرینش، و چه در زندگى اجتماعى انسان ها، و چه در زندگى فردى و خصوصى هر انسانى، پذیرفته، و آیات بى شمارى در این زمینه وجود دارد؛ بنابراین هرگز نمى گوید معجزات معلول بدون علّت هستند. (1)