اشتباه قرآن درباره «عقايد يهود در صدر اسلام»!

آيا يهود در صدر اسلام عقيده به «دست بسته بودن خداوند» نداشتند و قرآن در اين خصوص اشتباه كرده است؟!

نظر اهل بيت(عليهم السلام) در تفسير اين آيه چنين است: اين سخن يهوديان به معناى عقيده ديگر آنان است كه مى‌گويند خداوند پس از خلقت به دليل آنكه در ازل همه چيز را مقدّر كرده است، ديگر چيز جديدى خلق نمى‌كند: «جفّ القلم بما هو كائن إلى يوم القيامة» و پس از آن تقدير، ديگر تغييرى در كار نيست.  اين عقيده رايج يهوديان بود كه از طريق اسرائيليات به احاديث اهل سنت نفوذ كرد. خداوند نيز سخنان آنان را رد كرد و فرمود: دستانش باز است و هرگاه اراده كند، هر چه بخواهد، انجام مى‌دهد.

منظور از «ولايت تكوينى» و «ولایت تشريعى»

«ولايت تكوينى» و «ولایت تشريعى» چه تفاوتی با هم دارند؟

ولايت تشريعى، همان حاكميت و سرپرستى قانونى و الهى است كه گاه در مقياس محدود مانند ولايت پدر و جد بر طفل صغير است و گاه در مقياس بسيار وسيع و گسترده مانند ولايت حاكم اسلامى بر تمام مسائل «حكومت» و «اداره كشور اسلامى»؛ امّا ولايت تكوينى آن است كه كسى بتواند به فرمان و اذن خداوند در جهان آفرينش و تكوين تصرف كند و بر خلاف عادت و جريان طبيعى عالم اسباب، حوادثى را به وجود آورد، مانند زنده كردن مردگان و شفاي مريض به اذن خدا و با سلطه اى كه خداوند در اختيارش گذارده است.

برهان فيض و هدايت در روايات اسلامي

آيا برهان فيض و هدايت در روايات اسلامي بيان شده است؟

حضرت على(ع) در وصيت خود به امام حسن (ع) مى فرمايد: «بدان اى پسرم! اگر پروردگارت شريك و همتايى داشت، رسولان او به سوى تو مى آمدند و آثار ملك و قدرت اش را مى ديدى، و افعال و صفات اش را مى شناختى، ...». توضيح اين كه: چگونه ممكن است خداى ديگرى وجود داشته باشد كه نه آثار صنع او را در پهنه هستى ببينيم و نه نشانه اى از رسولانش مشاهده كنيم و اين هرگز با حكيم بودن او سازگار نيست؛ چرا كه مايه محروميّت انسان ها از شناخت او و عظمت و قدرتش مى شود.

نقش خانواده و وراثت بر اخلاق از منظر قرآن

آیا قرآن تربیت خانوادگی و وراثت را در شکل گیری اخلاقیات انسان ها موثر می داند؟

پدر و مادر از دو راه در وضع اخلاقى فرزند اثر مى گذارند: از طريق تكوين و تشريع، منظور از تكوين در اينجا صفاتى است كه در درون نطفه ثبت است و از طريق ناآگاه منتقل به فرزند مى شود، و منظور از تشريع، تعليم و تربيتى است كه آگاهانه انجام مى گيرد، و منشأ پرورش صفات خوب و بد مى شود. هيچ كدام از اين دو جبرى نيست ولى بدون شك زمينه ساز صفات و روحيّات انسان هاست. قرآن نیز در آیات متعددی از جمله: آیه 27 سوره نوح، 33، 34 و 37 سوره آل عمران، 6 سوره تحریم و 28 سوره مریم به این مطلب اشاره کرده است.

«خداوند»، نخستين معلم

سوال: نخستين معلم كيست؟

خداوند در قرآن خود را به عنوان نخستين معلّم معرفى كرده و گاه به آدم(ع) علم اسماء مى آموزد، و گاه به نوع انسان آنچه را نمى داند از طريق تكوين و تشريع مى آموزد، گاه قلم بدست او داده و نوشتن مى آموزد گاه يك حرف و دو حرف بر زبانش مى نهند و شيوه سخن گفتن به او تعليم مى دهد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق (عليه السلام) :

إِنَّ ضَيْفَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَجُلٌ حَجَّ وَ اعْتَمَرَ فَهُوَ ضَيْفُ اللَّهِ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَى مَنْزِلِهِ.

مردى که حج يا عمره انجام دهد ميهمان خدا است و تا زمانى که به منزل خود بازگردد در اين ميهمانى قرار دارد

وسائل الشيعه: 14/586