آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام(ع) در سخنی به مهم ترین فایده کوهها اشاره کرده و می فرمایند: «خداوند كوهها را تكيه گاه زمين و همچون ميخهايى در آن كوبيد، به گونه اى كه زمين در عين حركت آرام گرفت تا اهل خود را در اضطراب فرو نبرد، يا آنچه را كه بر دوش حمل كرده فرو نيندازد يا از جايگاه خويش زايل نگردد». این تاثیر به این دلیل است که مواد مذاب و گازهای هسته زمین و وزش تند بادهای سطح آن و جاذبه کرات دیگر می تواند آن را غیرقابل سکونت کند، لکن این کوهها هستند که تعادل و آرامش را برای آن به ارمغان آورده اند.

امام(عليه السلام) در خطبه 211 نهج البلاغه فوايد وجود كوهها را ذكر مى كند كه از همه مهم تر حفظ آرامش زمين و ساكنان آن است و در عباراتى پرمعنا و حساب شده مى فرمايد: (خداوند كوهها را تكيه گاه زمين و همچون ميخهايى در آن كوبيد، به گونه اى كه زمين در عين حركت، آرام گرفت تا اهل خود را در اضطراب فرو نبرد؛ يا آنچه را كه بر دوش حمل كرده فرو نيندازد، يا از جايگاه خويش زايل نگردد)؛ «وَ جَعَلَهَا لِلْأَرْضِ عِمَادا وَ أَرَّزَهَا(1)فِيهَا أَوْتَاداً، فَسَكَنَتْ عَلَى حَرَكَتِهَا مَنْ أَنْ تَمِيدَ(2)بِأَهْلِهَا، أَوْ تَسِيخَ(3)بِحِمْلِهَا، أَوْ تَزُولَ عَنْ مَوَاضِعِهَا».
چگونه كوهها به زمين آرامش مى دهند و جلوى لرزشها را مى گيرند؟ پاسخ اين سؤال با توجّه به يك نكته روشن است و آن اينكه هسته درون زمين مواد مذاب و گازهاست كه پيوسته به قشر بيرونى فشار مى آورد و گاه به صورت آتش فشانها ظاهر مى شود، ولى كوهها با آن ريشه هاى محكم و به هم پيوسته اى كه دارند اين فشارها را تحمّل مى كنند و از لرزشهاى پى در پى باز مى دارند و مايه آرامش قشر جامد زمين مى شوند.
افزون بر اين، كوهها در برابر فشار بيرونى برخاسته از جاذبه ماه و خورشيد [که جزر و مدّ از نتایج آن است] عامل مؤثرى براى آرامش زمين محسوب مى شوند. از طرف ديگر پناهگاهى هستند در برابر طوفانهايى كه همواره بر سطح زمين می وزد و ممكن است زندگى انسانها را دستخوش تزلزل سازد.(4)،(5)