آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اوایل سوره بروج، داستان «اصحاب اخدود» را نقل مى کند که مؤمنان را تهدید به شکنجه با آتش در خندق کردند، سپس کافران را به عذاب جهنم تهدید مى کند، و مؤمنان را بشارت به باغ هاى بهشتى مى دهد؛ در مقطع بعد داستان «فرعون» و «ثمود» که در مقابل فرمان عذاب الهى نابود شدند را بیان می کند تا کفار «مکّه» که نسبت به آنها قدرت ناچیزى داشتند حساب خود را بکنند، و در پایان اشاره به عظمت قرآن مجید دارد.

مؤمنان در «مکّه» مخصوصاً در آغاز دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله)، سخت در رنج و فشار بودند، و دائماً از طرف دشمنان شکنجه هاى روحى و جسمى مى شدند تا از ایمان خود بازگردند، گروهى مقاومت کرده، و بعضى از افراد ضعیف تسلیم مى شدند، و بازمى گشتند.
با توجه به این که این سوره از سوره هاى «مکّى» است، چنین به نظر مى رسد: هدف اصلى تقویت روحیه مؤمنان در برابر این جریان و تشویق آنان به پایمردى و استقامت است.
و در همین رابطه در این سوره، داستان «اصحاب اخدود» را نقل مى کند، همانها که خندق ها کندند و آتش هاى عظیمى در آن افروختند، و مؤمنان را تهدید به شکنجه با آتش کردند، گروهى را زنده زنده در آتش سوزاندند، اما آنها از ایمانشان بازنگشتند.
در قسمت دیگرى از این سوره، کافرانى را که مؤمنان را تحت فشار قرار مى دهند سخت مورد حمله قرار داده، و آنها را به عذاب سوزان جهنم تهدید مى کند، در حالى که مؤمنان را بشارت به باغ هاى پرنعمت بهشتى مى دهد.
در مقطع بعد، آنها را به گذشته تاریخ بازمى گرداند، و داستان «فرعون» و «ثمود» و اقوام زورمند و گردنکش را در برابر دیدگانشان مجسم مى سازد، که چگونه در مقابل فرمان عذاب الهى به زانو درآمدند و نابود شدند، تا کفار «مکّه» که نسبت به آنها قدرت ناچیزى داشتند حساب خود را بکنند، و هم مایه تسلّى خاطر پیامبر (صلى الله علیه وآله) و مؤمنان بوده باشد.
و در آخرین مقطع سوره، اشاره به عظمت قرآن مجید و اهمیت فوق العاده این وحى الهى مى کند، و سوره را با آن پایان مى دهد.
روى هم رفته، این سوره، سوره استقامت، پایمردى و شکیبائى در برابر فشارهائى است که از ظالمان و مستکبران بر مؤمنان وارد مى شود، و در لابلاى آیات آن وعده نصرت الهى نهفته است.
نام گذارى این سوره به سوره «بروج» به تناسب سوگندى است که در آیه اول آمده است.(1)