آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آغاز سوره عادیات، سوگندهاى بیدار کننده اى ذکر شده است؛ بعد از آن، سخن از پاره اى از ضعف هاى نوع انسان همچون کفر، بخل و دنیاپرستى به میان مى آورد؛ و سرانجام، با اشاره کوتاه و گویائى به مسأله معاد، و احاطه علمى خداوند به بندگان، سوره را پایان مى دهد.

در این که: این سوره در «مکّه» نازل شده است یا در «مدینه»؟ در میان مفسران سخت گفتگو است، بسیارى آن را «مکّى» شمرده اند، در حالى که جمعى آن را «مدنى» مى دانند.
کوتاه بودن مقطع آیات، تکیه بر سوگندها، و همچنین تکیه بر مسأله معاد، قرائنى است که «مکّى» بودن سوره را تأیید مى کند.
ولى از سوى دیگر، مضمون سوگندهاى این سوره که تناسب زیادى با مسائل جهاد دارد و همچنین روایاتى که مى گوید: این سوره بعد از جنگ «ذات السَّلاسِل» نازل شده است (جنگى که در سال هشتم هجرت واقع شد و در آن گروه کثیرى از کفار به اسارت درآمدند، که آنها را با طناب ها محکم بستند و لذا آن را «ذات السلاسل» نامیده اند)، گواه بر «مدنى» بودن این سوره است، حتى اگر سوگندهاى آغاز این سوره را ناظر به حرکت حجاج به سوى «منى» و «مشعر» بدانیم نیز، تناسب با «مدینه» دارد.
درست است که مراسم حج، با اکثر شاخ و برگ هایش، در میان عرب جاهلى نیز ـ به خاطر اقتدا به سنت ابراهیم ـ رواج داشت، ولى آنها چنان با خرافات آمیخته شده بود، که بعید به نظر مى رسد قرآن، به آن سوگند یاد کرده باشد.
با توجه به مجموع این جهات، ما «مدنى» بودن آن را ترجیح مى دهیم.
از آنچه گفتیم، ضمناً محتواى سوره نیز روشن شد که:
در آغاز، سوگندهاى بیدار کننده اى را ذکر مى کند.
بعد از آن، سخن از پاره اى از ضعف هاى نوع انسان همچون کفر، بخل و دنیاپرستى به میان مى آورد.
و سرانجام، با اشاره کوتاه و گویائى به مسأله معاد، و احاطه علمى خداوند به بندگان، سوره را پایان مى دهد. (1)