آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

سوره علق اولین سوره ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. خداوند در آغاز سوره به پیغمبر اکرم(ص) دستور تلاوت مى دهد؛ آن گاه، از آفرینش انسان  و تکامل او سخن می گوید؛ سپس از انسان هاى ناسپاسى که على رغم این همه موهبت و اکرام الهى، راه طغیان را پیش مى گیرند، سخن به میان مى آورد و سرانجام، به مجازات دردناک کسانى که مانع هدایت مردم و اعمال نیک اند، اشاره مى کند و سوره را با دستور «سجده» و «تقرب» به درگاه پروردگار پایان مى دهد.

مشهور در میان مفسران این است: این سوره نخستین سوره اى است که بر پیغمبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) نازل شده، و محتواى آن نیز مؤید همین معنى است، و این که بعضى گفته اند: نخستین سوره، سوره «حمد»، یا سوره «مدثر» است، خلاف مشهور است.
این سوره، در آغاز به پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) دستور قرائت و تلاوت مى دهد.
آن گاه، از آفرینش این انسان با عظمت، از یک قطعه خون بى ارزش، سخن مى گوید.
در مرحله بعد، از تکامل انسان در پرتو لطف و کرم پروردگار، و آشنائى او با علم و دانش و قلم بحث مى کند.
پس از آن، از انسان هاى ناسپاسى که على رغم این همه موهبت و اکرام الهى، راه طغیان را پیش مى گیرند، سخن به میان مى آورد.
و سرانجام، به مجازات دردناک کسانى که مانع هدایت مردم و اعمال نیک اند، اشاره مى کند.
و سوره را با دستور «سجده» و «تقرب» به درگاه پروردگار پایان مى دهد. (1)