آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قبل از اسلام مردان حجاز دختران یتیم را به عنوان تکفّل به خانه خود مى بردند، و بعد با آنها ازدواج کرده، اموال آنها را هم تملک مى کردند، و حتى مهریه آنها را کمتر از معمول قرار مى دادند و به آسانى هم آنها را رها مى ساختند. آیه فوق در این زمینه نازل شد و به سرپرستان ایتام دستور داد در صورتى با دختران یتیم ازدواج کنند که عدالت را به طور کامل درباره آنها رعایت نمایند.

در آیه (3) سوره «نساء» می خوانیم: «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنى أَلاّ تَعُولُوا»؛ (و اگر مى ترسید که [به هنگام ازدواج با دختران یتیم،] عدالت را رعایت نکنید، [از ازدواج با آنان چشم پوشى کنید و] با زنان پاک [دیگر] ازدواج نمائید، دو یا سه یا چهار همسر؛ و اگر مى ترسید عدالت را رعایت نکنید یک همسر بگیرید، و یا از زنانى که مالک آنهائید استفاده کنید. این کار، از ظلم و ستم بهتر جلوگیرى مى کند).
شأن نزول:
براى این آیه، شأن نزول خاصى نقل شده و آن این که: قبل از اسلام معمول بود بسیارى از مردم حجاز دختران یتیم را به عنوان تکفّل و سرپرستى به خانه خود مى بردند، و بعد با آنها ازدواج کرده، اموال آنها را هم تملک مى کردند، و چون همه کار دست آنها بود، حتى مهریه آنها را کمتر از معمول قرار مى دادند و هنگامى که کمترین ناراحتى از آنها پیدا مى کردند به آسانى آنها را رها مى ساختند و حاضر نبودند حتى به شکل یک همسر معمولى با آنها رفتار نمایند.(1)
آیه فوق در این زمینه نازل شد و به سرپرستان ایتام دستور داد در صورتى با دختران یتیم ازدواج کنند که عدالت را به طور کامل درباره آنها رعایت نمایند، و در غیر این صورت از آنها چشم پوشى کرده و همسران خود را از زنان دیگر انتخاب نمایند.(2)