آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

این آیه درباره کسانى نازل  شد که همسران خود را بدون این که مثل یک همسر با آنها رفتار کنند، نگه مى داشتند،  تا اینکه بمیرند و اموالشان را تملک کنند. یا اینکه همسرانشان مهر سنگین داشتند و تمایل به ادامه زندگی با آنها نداشتند، به خاطر سنگینی مهر، طلاقشان نمی دادند و آنها را تحت فشار قرار مى دادند تا مهرشان را ببخشند و طلاق گیرند.

در آیه (19) سوره «نساء» می خوانیم: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ کَرْهاً وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیْتُمُوهُنَّ إِلاّ أَنْ یَأْتینَ بِفاحِشَة مُبَیِّنَة وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللّهُ فیهِ خَیْراً کَثیراً»؛ (اى کسانى که ایمان آورده اید! براى شما حلال نیست که از زنان، از روى اکراه [و ایجاد ناراحتى براى آنها،] ارث ببرید! و آنان را تحت فشار قرار ندهید که قسمتى از آنچه را به آنها داده اید [از مهر]، تملک کنید! مگر این که آنها عمل زشت آشکارى انجام دهند. و با آنان، به طور شایسته رفتار کنید! و اگر از آنها [به جهتى] کراهت داشتید، [فوراً تصمیم به جدائى نگیرید؛] چه بسا چیزى خوشایند شما نباشد، و خداوند خیر فراوانى در آن قرار مى دهد).
شأن نزول:
در «تفسیر مجمع البیان» از امام باقر(علیه السلام) نقل شده که این آیه درباره کسانى نازل گردیده که همسران خود را بدون این که همچون یک همسر با آنها رفتار کنند، نگه مى داشتند، به انتظار این که آنها بمیرند و اموالشان را تملک کنند.(1)
و از «ابن عباس» نقل شده که: آیه فوق درباره افرادى نازل شده که همسرانشان مهر سنگین داشتند و در عین این که تمایل به ادامه زناشوئى با آنها نداشتند، به خاطر سنگین بودن مهر، حاضر به طلاق آنها نمى شدند، و آنها را تحت فشار قرار مى دادند تا مهرشان را ببخشند و طلاق گیرند.(2)
جمعى از مفسران براى آیه فوق شأن نزول دیگرى نقل کرده، که متناسب با این آیه نیست، بلکه متناسب با آیه 22 است که ما آن را به خواست خدا در ذیل همان آیه خواهیم آورد.(3)